Eksperci: Siódma „granica planetarna” została przekroczona. Alarm dla oceanów

We wrześniu 2024 roku naukowcy z Instytutu Badań nad Skutkami Klimatu w Poczdamie (PIK) grzmieli, że świat zbliża się do przekroczenia siódmej – z dziewięciu – „granicy planetarnej”. Eksperci podkreślali wówczas, że chodzi o wzrost zakwaszenia wód oceanicznych, które „zbliża się do progu krytycznego”. Dziś – a więc dokładnie rok po tamtych doniesieniach – badacze mówią już wprost, że granica ta została przekroczona. 

Zmiany klimatu. Kolejna „granica planetarna” przekroczona

Czym są wspomniane „granice planetarne”? W 2009 roku to pojęcie zostało zdefiniowane przez grupę badaczy pod przewodnictwem Johana Rockströma ze Stockholm Resilience Centre oraz Willa Steffena z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego. Zakładają one istnienie dziewięciu aspektów ekosystemu, które – po przekroczeniu pewnego poziomu – prowadzą do – jak zaznaczają naukowcy – „nagłej, nieliniowej i nieodwracalnej zmiany środowiska w skali kontynentalnej bądź globalnej”. 

Eksperci są zdania, że sytuacja jest obecnie niezwykle poważna, bowiem co najmniej siedem z dziewięciu granic zostało już przekroczonych. Najnowszy problem dotyczy oceanów – naukowcy zaznaczają, że emisje dwutlenku węgla doprowadziły do zwiększenia ich zakwaszenia, co może mieć poważne konsekwencje dla życia morskiego. 

Czytaj więcej

Lasy

Pożary lasów coraz groźniejsze dla zdrowia. Eksperci: Nie doceniliśmy zagrożenia

Niepokój naukowców budzą wnioski z nowych badań, które opublikowane zostały w czasopiśmie naukowy...

Szacuje się, że morza i oceany pochłonęły około 30 proc. dwutlenku węgla uwolnionego do atmosfery w wyniku spalania ropy, gazu i węgla – tak wynika z raportu badaczy z PIK. Naukowcy podkreślają przy tym, że zmiana pH wody wpływa na zdolność organizmów – takich jak koralowce, skorupiaki czy niektóre formy planktonu – do tworzenia muszli i szkieletów.

Badacze wskazali, że – częściowo dzięki lepszym danym i nowym obliczeniom – w ostatnim roku odnotowano dalszy wzrost zakwaszenia. Eksperci podkreślają, że już teraz istnieją dowody na uszkodzenia muszli, zwłaszcza u zwierząt morskich w regionach polarnych i przybrzeżnych. „To, co widzimy w danych, nie jest już abstrakcją. Pojawia się w otaczającym nas świecie tu i teraz” – zaznaczyła Levke Caesar z Instytutu Badań nad Skutkami Klimatu w Poczdamie (PIK) 

Czym są „granice planetarne”?

Według raportu przekroczone zostały już między innymi „granice planetarne” dotyczące zmian klimatycznych, utraty bioróżnorodności, wylesiania, wyczerpywania zasobów słodkiej wody, nadmiernego stosowania nawozów rolniczych, a także emisji sztucznych chemikaliów i plastiku do środowiska. Wszystkie te obszary – jak wskazują naukowcy – „wykazują tendencje wzrostu, co sugeruje dalsze pogorszenie i destabilizację zdrowia planety w najbliższej przyszłości”.

Czytaj więcej

Oceany i lodowce

Naukowcy przewiercili dno Atlantyku. Wielki rezerwuar słodkiej wody pod oceanem

Zakończona niedawno trzymiesięczna ekspedycja badawcza u wybrzeży północno-wschodnich Stanów Zjed...

Destrukcyjne i zanieczyszczające działania człowieka – w szczególności spalanie paliw kopalnych – pogłębiają te procesy i coraz silniej na siebie oddziałują. „Oddalamy się coraz bardziej od bezpiecznej przestrzeni funkcjonowania, ryzykując destabilizację naszej planety, a zagrożenie rośnie z roku na rok” – zaznaczają badacze. 

Jedynymi „granicami planetarnymi”, które obecnie nie są przekroczone oraz nie pogorszył się ich stan, to zubożenie warstwy ozonowej – pozostaje ono bowiem na stabilnym poziomie. Sytuacja dobrze wygląda także w przypadku obecności aerozoli w atmosferze. Ale to zbyt mało, by mówić o bezpieczeństwie planety – przekonują naukowcy.