Debata „Rzeczpospolitej”. 5G z korzyścią dla wszystkich

Szybkiej aukcji pasma, prawdziwych konsultacji planu odbudowy, wycofania KOT vel „Tepsy Plus”, przemyślanej strategii i roli państwa w budowie sieci – to główne postulaty do rządu od uczestników debaty „Rzeczpospolitej”.

Perspektywy 5G: Jak wdrożyć sieci 5G z korzyścią dla społeczeństwa i państwa – o tym debatowali goście „Rzeczpospolitej” w ostatni piątek lutego.

W debacie, którą z ramienia „Rzeczpospolitej” poprowadził Paweł Rożyński, wzięli udział Zofia Wetmańska, starszy analityk WiSE Europa, Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Piotr Mieczkowski, dyrektor zarządzający w Fundacji Digital Poland, oraz Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan.

Przyczynkiem do spotkania był nowy raport Digital Poland zatytułowany „Jak efektywnie zbudować sieci 5G z korzyścią dla społeczeństwa i państwa”.

https://www.digitalpoland.org/publikacje

Autor tej publikacji, Piotr Mieczkowski, przedstawił w nim rekomendacje dla decydentów, zarówno co do tego, jak najlepiej jego zdaniem zaprojektować, także pod względem regulacyjnym, jakie funkcje powierzyć i w jakim modelu budować sieci mobilne w nowej technologii w Polsce, jak i liczne zalecenia, co zrobić, aby inwestycje te przyniosły oczekiwany efekt.

Dyskusja o sieciach 5G zorganizowana przez redakcję odbyła się przy tym w dniu, gdy premier Mateusz Morawiecki przedstawił projekt rozdysponowania tzw. krajowego planu odbudowy (KPO), finansowanego z tzw. Recovery Plan Unii Europejskiej. Założono, że na cyfryzację przeznaczone zostanie z KPO 3 mld euro. Ponad jedna trzecia – 1,4 mld euro – stanowić ma wsparcie budowy sieci telekomunikacyjnych, zarówno stacjonarnych, jak i mobilnych.

Potrzebna strategia

Właśnie w kontekście KPO, przed publikacją powyższych założeń, głos podczas debaty zabrała Zofia Wetmańska. Zwróciła uwagę na dwa aspekty: przejrzystość przygotowań do wykorzystania pieniędzy przeznaczonych na odbudowę po pandemii i dalekowzroczność przy wydatkowaniu środków unijnych. – Wielu przedsiębiorców nie miało do tej pory okazji zapoznać się z planem KPO – mówiła analityczka.

Zofia Wetmańska: 5G jest szansą dla gospodarki. Żeby jej nie zaprzepaścić, konieczny jest prawdziwy dialog państwa z sektorem prywatnym

Podała przykład Czech, które większość pieniędzy przeznaczą na cyfryzację sektora publicznego, w tym szpitale i szkoły. – Ma to ogromne znaczenie, bo pozwala budować odporność na szok, którego teraz doświadczamy – komentowała. Jako przykład innego podejścia, gdzie większość funduszy – z przeznaczeniem na innowacje – otrzymał sektor prywatny podała Hiszpanię. – Tworzone są strategie, które mają pozwolić na wdrożenie sieci 5G – mówiła, wskazując również na Grecję i Rumunię.

– W strategii, które przygotowywała Polska, komponent wdrożenia 5G wydaje się zaniedbany. Porcja na R&D jest niewspółmierna do potrzeb – powiedziała.

Na prośbę gospodarza oceny rozwoju sieci 5G w Polsce na tle świata podjął się dyrektor z Digital Poland. – Europa odpadła w wyścigu 5G. My zaś jako kraj jesteśmy w Europie na samym końcu. O ile w Europie na sieci 5G przeznaczono już prawie 40 proc. pasma z zakresu 700 MHz, to w Polsce nie odbyła się żadna aukcja (na częstotliwości dla sieci 5G – red.) – mówił Mieczkowski.

Próba aukcji 5G spaliła na panewce, gdy w ub.r. rząd skrócił kadencję prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej i wprowadził przepisy wymuszające przeprowadzenie aukcji z uwzględnieniem warunków bezpieczeństwa, o które zadbać muszą zwycięskie telekomy. – Mówimy o paśmie priorytetowym 3,4–3,8 GHz. Bez niego jest mniej terminali dla użytkowników, dla fabryk, dla biznesu przyszłości – wyliczał Mieczkowski.

Jego zdaniem istotne jest, że inaczej niż 13 państw UE, Polska nie ma osobnego dokumentu ze strategią 5G.

Przepychanie koncepcji

– Brakuje kluczowych częstotliwości, mamy opóźnienie aukcji. Dlaczego tak się dzieje? – pytał Paweł Rożyński.

– Nawiązując do głównego pytania debaty, jak wdrożyć 5G z korzyścią dla społeczeństwa i państwa, to powiedziałbym jedno: szybko – odpowiedział mu Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan i przewodniczący rady nadzorczej Orange Polska. W jego ocenie, powodem opóźnień w aukcji jest „przepychanka co do sposobu wdrożenia sieci 5G”. – Związana jest ona z tym, że powstała koncepcja #Polskiego5G. Ta koncepcja gdzieś się przepracowuje, najwidoczniej bez zadowalających rząd skutków – powiedział Witucki.

Maciej Witucki, prezydent konfederacji Lewiatan, rN Orange Polska: Budujmy sieć 5G jak najszybciej. W duchu trzeciej dekady XXI wieku. Nie zbudujemy „Tepsy 2.0”. Stracimy tylko czas

#Polskie5G, pomysł wysunięty przez Exatel, ma być operatorem hurtowej sieci 5G w paśmie 700 MHz. Państwo (poprzez PFR) posiadałoby 51 proc. udziałów, a operatorzy prywatni pozostałe w zamian za infrastrukturę. Sieć byłaby otwarta i mogliby z niej korzystać wszyscy chętni, by świadczyć usługi detaliczne. Rozmowy na ten temat trwają od ponad roku.

Głosem odmiennym w debacie był Piotr Arak, dyrektor PIE. W jego ocenie aukcja 5G została przesunięta z powodu epidemii koronawirusa Covid-19. – Nie odstajemy od innych państw europejskich. Dokładnie w tej samej sytuacji były Francja, Szwecja i jeśli mnie pamięć nie myli, to Indonezja. Aukcja powinna odbyć się w terminie, w którym skupienie władz państwa i służb bezpieczeństwa może być na tym obszarze, a nie na ochronie zdrowia i innych zagrożeniach, które pojawiły się w 2020 roku – argumentował.

– Sam wątek wyjścia z pomysłem budowania synergii między sektorem prywatnym a publicznym jest wart uwagi. Warto go urealnić – uważa Mieczkowski. W raporcie podał przykłady prób budowy sieci mobilnych z udziałem państwa. – Jedyny przypadek, gdzie sieć działa, ale została upolityczniona i nie jest wykorzystywana przez dużych operatorów prywatnych, to Red Compartida w Meksyku – podał Mieczkowski. Według niego w Polsce państwo mogłoby odpowiadać za budowę rdzenia sieci, a operatorzy prywatni za nadajniki.

KOT straszakiem?

Ostatnim oficjalnym powodem odsunięcia w czasie aukcji 5G są prace nad nowelizacją ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Na ostatniej prostej wybuchła awantura, ponieważ dodano zapis o operatorze narodowym (kiedyś zwanym krajowym operatorem telekomunikacyjnym – KOT).

Piotr Arak, dyrektor Polskiego instytutu Ekonomicznego: Aukcja powinna odbyć się w terminie, w którym władze państwa i służby bezpieczeństwa mogą skupić się
na tym obszarze.

Z jednej strony chodzi o to, aby #Polskie5G otrzymało pasmo 700 MHz, z drugiej – i tutaj debata jest najgorętsza – o zapisy wprowadzające operatora sieci komunikacji strategicznej (OSKS).

Witucki uważa, że znowu chodzi o #Polskie5G. – KOT został dopisany do ustawy jako straszak na operatorów komercyjnych: jeśli nie dogadacie się z nami, to my sobie stworzymy „nową Tepsę”, zaczniemy odbudowywać operatora narodowego pod kontrolą państwa – powiedział.

– Państwo powinno wybrać, czy chce grać główne skrzypce w tworzeniu narodowych podmiotów, które będą walczyły z rynkowymi, czy chce wspierać firmy i umożliwiać im szybszą transformację, potrzebną sektorowi prywatnemu – mówiła Wetmańska.

Accenture szacowało, że wdrożenie sieci 5G w Polsce może wygenerować wzrost PKB o ponad 63 mld zł i przyczynić się do powstania prawie 98 tys. nowych miejsc pracy.

– W praktyce wartością 5G są technologie przemysłowe. Do tego potrzebne jest jak najszybsze uruchomienie aukcji – powtórzył szef Lewiatana.

Bezpieczeństwo i pieniądze

– Kwestia powodująca opóźnienie wdrażania 5G dyskutowana w różnych stolicach Europy, to względy bezpieczeństwa – mówił również Arak. – To istotna batalia, która się toczy praktycznie w każdym kraju w UE, który rozpisuje aukcję, a nawet modyfikuje swoje prawodawstwo pod tym kątem. To kwestia zwiększenia bezpieczeństwa i niezależności technologicznej – dodał dyrektor PIE.

Zdaniem Mieczkowskiego, rozmowy o cyberbezpieczeństwie trwają długo ze względu na duży udział „firm z Azji” i z powodu solidarności ze Stanami Zjednoczonymi, które toczą wojnę handlową z Chinami.

– W każdym kraju ściera się bardzo dużo różnych interesów, jak postępować z siecią 5G. Jest dość jasne, że gros państw europejskich patrzy bardziej na Stany Zjednoczone. Warunki bezpieczeństwa zależą od położenia geograficznego – mówił Piotr Arak.

Piotr Mieczkowski, dyrektor zarządzający fundacji Digital Poland: Trzeba pomyśleć nad dokumentacją aukcji pasma 700 MHz, aby wpisać tam na jednym bloku operatora sieci państwowej

Dyrektor Digital Poland ocenił też, że sprawa chińskich dostawców zostałaby rozstrzygnięta dawno, gdyby polski rząd – wzorem innych krajów, np. Finlandii – zgodził się na dofinansowanie wymiany sprzętu lub wydłużył jej czas.

Piotr Arak wiązał tempo działań administracji z kalendarzem refinansowania wydatków przez UE. – W czasie realizacji KPO, zawierającego odniesienia i projekty z wykorzystaniem sieci wysokich prędkości, także mobilnych, będzie mogła na przełomie roku zacząć się ich budowa – mówił. Chodzi o to, że wydatki KPO idą najpierw z budżetu państwa, a Unia je zwraca.

– Środki UE to ogromna szansa, by każdy mógł skorzystać z cyfrowego dobrobytu – stwierdził Mieczkowski. – Mogłyby pójść na światłowody do masztów i same maszty wzdłuż autostrad. Infrastruktura ta powinna być udostępniana wszystkim.

– Ze względu na warunki bezpieczeństwa ustawodawca chce to zrealizować inaczej – tłumaczył Arak, najwyraźniej wracając do idei #Polskie5G.

Mieczkowski uważa, że Exatelowi mniej chodzi o bezpieczeństwo, a bardziej o ochronę topniejących przychodów z rozliczeń operatorskich. – Prezes Exatela na wszelkich forach mówi o suwerenności, a chodzi o to, by zapewnić firmie ciągłość – powiedział dyrektor zarządzający Digital Poland.