Regeneracyjne właściwości komórek macierzystych

Wykorzystanie komórek macierzystych i łączenie ich z innowacyjnymi biomateriałami to najnowszy trend w medycynie regeneracyjnej, który znajduje coraz szersze zastosowanie.

Nowe rozwiązania znajdują zastosowanie do chorób kardiologicznych, gdzie wspomaga procesy naprawy tkanek mięśnia sercowego, po regenerację uszkodzeń chrzęstno-kostnych.

Konsekwencje starzenia i nie tylko

Do ubytków chrzęstno-kostnych dochodzi nie tylko na skutek interwencji medycznych, np. u pacjentów onkologicznych, ale także wraz z wiekiem, jak ma to miejsce w przypadku osteoartrozy. W starzejącym się społeczeństwie problem ten dotyka coraz więcej osób i będzie się pogłębiał, podobnie jak występowanie chorób cywilizacyjnych – cukrzycy i otyłości. Istnieje więc potrzeba optymalizowania metod leczenia uszkodzeń tkankowych z uwzględnieniem współistniejących chorób cywilizacyjnych.

Nowe preparaty

Konsorcjum BioMiStem podjęło to wyzwanie, opracowując zdefiniowane preparaty dla zastosowań klinicznych, oparte o komórki macierzyste i ich pochodne oraz biomateriały. Liderem projektu jest UJ w Krakowie, pod kierownictwem prof. Ewy Zuby-Surmy. Konsorcjum tworzą: krakowska AGH, warszawski ITME, lubelski UM, IF PAN oraz IZ PIB w Krakowie. Partnerem jest także Klinika Galen Ortopedia sp. z o.o. w Bieruniu, lecząca pacjentów z problemami układu chrzęstno-kostnego, w tym osteoartrozy.

– Dzięki temu, że każdy z naszych partnerów ma unikatową wiedzę i doświadczenie, tworzymy interdyscyplinarną całość i możemy realizować nowatorskie badania, których nie udałoby się żadnemu z nas zrealizować osobno – podkreśla prof. Ewa Zuba-Surma.

Naukowcy opracowali kilka rokujących rozwiązań, m.in. podłoża oparte o grafen oraz polimery, które w przyszłości będą stosowane w połączeniu z komórkami macierzystymi do naprawy tkanek.

Są już patenty

– Aktualnie dobiega końca faza rozwojowa, która obejmowała m.in. badania przedkliniczne w modelach zwierzęcych. Jej pozytywne wyniki są dla nas podstawą do przejścia w fazę badań klinicznych – mówi naukowiec.

Dotychczasowe osiągnięcia objęto zgłoszeniami patentowymi. Przygotowywane są także zgłoszenia związane z nowymi biomateriałami jako rusztowaniami do regeneracji tkanek. Naukowcy planują wykorzystać w praktyce wyniki projektu, w tym potencjał regeneracyjny pęcherzyków wydzielanych przez komórki macierzyste, co w przyszłości stanie się osią firmy rozwijającej tę technologię i przygotowującej nowe produkty aplikacyjne dla medycyny.

Badania finansowane z projektów: STRATEGMED3/303570/7/NCBR/2017 (NCBR); UMO-2015/16/W/NZ4/00071 (SYMFONIA3; NCN).

Jadwiga Pasiut