Szczepionka na raka w 2030 roku. Pomógł Covid-19

Szczepionki, które leczą raka, mogą być dostępne dla pacjentów już w następnej dekadzie, twierdzą założyciele biotechnologicznej firmy BioNTech. Szczepionka przeciwnowotworowa, nad którą wciąż trwają intensywne prace, ma skutecznie niszczyć komórki rakowe.

Profesor Ugur Sahin i doktor Ozlem Tureci dokonali przełomu w leczeniu komórek rakowych. Wszystko dzięki ich wcześniejszym badaniom nad szczepionką przeciwko Covid-19. Niemieccy naukowcy od lat pracowali razem nad pionierskimi immunoterapiami przeciwnowotworowymi dostosowanymi do konkretnych pacjentów. W 2008 roku w Moguncji założyli firmę BioNTech, która we współpracy z Pfizerem szybko opracowała skuteczną szczepionkę przeciwko Covid-19. Ich prace podczas pandemii, wykorzystujące technologię mRNA, dały nowy impuls do dalszych badań nad szczepionką przeciwnowotworową.

– Każdy krok, każdy pacjent, którego leczymy w naszych badaniach nad rakiem, pomaga nam dowiedzieć się więcej o tym, z czym musimy się jeszcze zmierzyć i jak sobie z tym poradzić – powiedziała doktor Ozlem Tureci, dyrektor medyczny BioNTech w rozmowie ze Sky News.

Pobudzić organizm

Podczas gdy większość dotychczas stosowanych szczepionek zawiera niewielką część wirusa używanego do immunizacji, to szczepionki mRNA wykorzystują sam kod genetyczny wirusa. Po wstrzyknięciu do organizmu szczepionka mRNA pobudza organizm do wytwarzania antygenów i budowania układu odpornościowego przeciwko chorobie wywoływanej przez konkretnego wirusa.

Profesor Tureci wyjaśnił, że odkrycia naukowe dokonane podczas tworzenia szczepionki przeciwko Covid-19 przyspieszyły także badania nad szczepionkami przeciwnowotworowymi i dzięki temu będzie ona dostępna znacznie wcześniej, niż pierwotnie zakładano, bo prawdopodobnie już w 2030 roku.

Czytaj więcej

Biotechnologia

AI pomaga wykryć raka. Można uniknąć biopsji

Sztuczna inteligencja może szybko i dokładnie wykluczyć raka piersi u kobiet z tzw. gęstą tkanką piersi. Skuteczność sięga 96 proc.

– To, co opracowaliśmy przez dziesięciolecia, tworząc szczepionki na raka, było podstawą dla opracowania szczepionki przeciwko Covid-19, a teraz ta szczepionka i doświadczenie w jej opracowywaniu napędzają naszą pracę nad szczepionkami na raka – wyjaśnia profesor Tureci. – Nauczyliśmy się, jak tworzyć lepsze, szybciej produkowane szczepionki. Nauczyliśmy się, jak reaguje układ odpornościowy ludzi na mRNA – dodał profesor, który nad antyrakowymi szczepionkami pracuje od lat 90. zeszłego wieku.

Dzięki cząstkom przekaźnikowym mRNA system immunologiczny ma być pobudzany do zwalczania komórek rakowych. Pozwoli to na szybką i względnie łatwą produkcję bardzo spersonalizowanych szczepionek przeciwnowotworowych. Cała procedura wymaga jeszcze wielu badań, m.in. nad tym, jakie rodzaje nowotworów mogą być leczone w ten sposób oraz czy sama szczepionka byłaby wystarczającą terapią. Mimo to lekarze są pełni nadziei. Chris MacDonald z Brytyjskiego Towarzystwa Raka Trzustki uważa, że szczepionka „będzie nową bronią przeciwko wszystkim śmiertelnym nowotworom”.

Grupowy atak na raka

Nie tylko twórcy BioNTech pracują nad szczepionką na raka. Koncerny Merck i Moderna wspólnie opracowały spersonalizowaną szczepionkę przeciw nowotworom – mRNA-4157/V940 stymulującą układ odpornościowy pacjenta, który sam ma zwalczać zmutowane komórki rakowe. Dlatego też wielu naukowców nie chce tych preparatów antyrakowych nazywać szczepionkami. To raczej spersonalizowana terapia antyrakowa, opracowywana indywidualnie dla każdego pacjenta przeciwko konkretnemu nowotworowi. Preparaty mają przygotować układ odpornościowy, tak aby pacjent mógł wygenerować dostosowaną odpowiedź przeciwnowotworową na swoją mutację guza. Dzięki „szczepionce” układ odpornościowy pacjenta sam zwalczy nowotwór. Taka terapia byłaby absolutnym przełomem w onkologii, która wciąż stosuje bardzo agresywne formy leczenia raka: operacje, naświetlania i chemię, które przy okazji wyniszczają organizm pacjenta.

Badania nad mRNA-4157/V940 znajdują się w fazie drugiej i są w pełni zarejestrowane. Pierwsze dane na temat skuteczności terapii spodziewane są już pod koniec tego roku.

Nie wiadomo jednak, czy taka spersonalizowana szczepionka będzie skuteczna na każdy rodzaj nowotworu. Już teraz wiadomo, że będzie je można stosować w leczeniu czerniaka czy raka jelita grubego. Guzy są zbudowane z różnych rodzajów komórek i nie do końca jeszcze wiadomo, czy tak samo zareagują na szczepionki.