Anna Jagiełło: Przedsiębiorca telekomunikacyjny nie zapłaci podatku od kabli

I.

Zgodnie z ustawą z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: ustawa o podatkach i opłatach lokalnych), opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają: grunty, budynki lub ich części, budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych wprowadza własną definicję „budowli”, przez którą rozumie się obiekt budowany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Ustalając zatem przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości, należy sięgnąć do przepisów prawa budowlanego i zawartych tam definicji „budowli”, „obiektu budowlanego” oraz „urządzenia budowlanego”.

II.

Od kilku lat toczy się spór pomiędzy organami podatkowymi a przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi o opodatkowanie podatkiem od nieruchomości linii kablowych ułożonych w kanalizacjach kablowych wchodzących w skład sieci telekomunikacyjnych. Organy podatkowe stały na stanowisku, że sieć telekomunikacyjna, jako całość użytkowa, jest siecią techniczną, a więc budowlą w rozumieniu Prawa budowlanego, a kable ułożone w kanałach kablowych są częścią tej sieci (a więc częścią budowli) i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Z kolei przedsiębiorcy telekomunikacyjni wskazywali, że kable telekomunikacyjne nie stanowią samodzielnej budowli, instalacji lub urządzenia tworzącego wraz z budowlą całość użytkowo-techniczną, ani urządzenia budowlanego związanego z obiektem budowlanym umożliwiającego użytkowanie obiektu, a zatem podatek od nieruchomości od kabli jest nienależny.

III.

Powyższe spory miały często swój finał w sądach administracyjnych, których orzecznictwo nie było jednolite. Większość sądów opowiadała się za opodatkowaniem kabli podatkiem od nieruchomości (np. WSA w Poznaniu w wyroku z 7 sierpnia 2008 r. sygn. I SA/Po 604/08, WSA w Rzeszowie w wyroku z 25 listopada 2008 r. sygn. I SA/Rz 603/08). Zdarzały się jednak wyroki, w których sądy stały na stanowisku, że kable telekomunikacyjne nie stanowią budowli w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a zatem nie podlegają opodatkowaniu (np. WSA w Szczecinie w wyroku z 24 czerwca 2009 r. sygn. I SA/Sz 158/09).

Ustawa wreszcie wprowadziła zmiany do przepisów Prawa budowlanego, które ostatecznie rozstrzygną kwestię opodatkowania podatkiem od nieruchomości kabli telekomunikacyjnych.

IV.

Ustawa zmieniła definicję „budowli” zawartą w przepisach Prawa budowlanego, wprowadzając „obiekt liniowy”, jako jeden z rodzajów budowli. Zgodnie ze zmienioną definicją, przez budowlę uznaje się każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Z kolei przez obiekt liniowy należy rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i (umieszczona bezpośrednio w ziemi) podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części, ani urządzenia budowlanego.

V.

Przesądzono zatem, że kable ułożone w kanalizacji kablowej nie są ani obiektem budowlanym (czyli nie są budynkiem, budowlą lub obiektem małej architektury) lub jego częścią, ani urządzeniem budowlanym. Z kolei ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nakłada podatek od nieruchomości na obiekty budowane niebędące budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenia budowlane związane z obiektem budowlanym. W konsekwencji, od 17 lipca br. kable znajdujące się w kanałach kablowych nie spełniają definicji budowli w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

VI.

Powstaje pytanie, czy wprowadzona zmiana jedynie doprecyzowuje dotychczasowe przepisy (a więc czy również przed 17 lipca br. kable w kanalizacji kablowej nie stanowiły budowli i nie podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości), czy też statuuje nowy stan prawny. Naczelny Sąd Administracyjny opowiedział się za drugim podejściem. Odnosząc się do przedstawionego przez uczestnika postępowania projektu Ustawy, stwierdził, że wprawdzie zmianę tę uzasadniano koniecznością doprecyzowania przepisów, jednakże jest to nowość normatywna, zmieniająca treść dotychczas obowiązującej regulacji, choćby poprzez wprowadzenie nowej kategorii obiektu budowlanego (wyrok z 27 maja 2010 r. sygn. II FSK 1675/09).

VII.

Analizowana nowelizacja Prawa budowlanego jest niewątpliwie ukłonem ustawodawcy w stronę przedsiębiorców telekomunikacyjnych, powinna zapewnić jednolitość orzecznictwa w tym zakresie. Powodów do radości nie mają natomiast gminy, których jednym z głównych źródeł dochodów jest właśnie podatek od nieruchomości. Z drugiej strony, zmiana może przyczynić się do wzrostu lokalnej aktywności w zakresie działalności telekomunikacyjnej. Pobudzenie inwestycji oznacza dla samorządów spadek bezrobocia i zwiększenie przychodów z innych źródeł.