Dystrybucja leku w organizmie bywa niekontrolowana, co wymaga stosowania dużych dawek, aby uzyskać spodziewany efekt terapeutyczny. W terapii spersonalizowanej stawia się na indywidualnie dobrane nanonośniki nowej generacji. Jednym z obiecujących systemów są dendrymery, któremu poświęcony jest projekt NCN OPUS „Dendrymery jako platforma do projektowania biologicznie czynnych nośników”, kierowany przez dr hab. inż. Barbarę Jachimską z Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera Polskiej Akademii Nauk (IKiFP PAN).
Nowe nośniki mają skuteczniej kontrolować proces dostarczania leku. Nie jest to prosta sprawa, gdyż każdy z nich styka się z płynami ustrojowymi zawierającymi białka, co może zmieniać ich właściwości. – Chcemy zbadać, jak zachowuje się nośnik w układach biologicznych. Szczególnie interesuje nas oddziaływanie układów dendrymerowych zawierających w strukturze leki nowotworowe z białkami, wyjaśnia dr Jachimska. – Wiemy, że zmiana struktury białek, czyli ich degeneracja może powodować kaskadę zmian, które mają duży wpływ na organizm człowieka – dodaje.
IKiFP PAN, który obchodził niedawno 50-lecie istnienia, od lat zajmuje się licznymi zagadnieniami związanymi z fizykochemią zjawisk międzyfazowych, w tym układów koloidalnych, do których należą różnego typu nanocząsteczki, polimery czy białka.
– Dendrymery jako nośniki wybraliśmy nie tylko ze względu na nasze wcześniejsze doświadczenia w ich badaniu, ale także z powodu dobrze sprecyzowanej struktury, unikatowych własności oraz łatwości modelowania procesów zachodzących na granicy faz – uzasadnia dr Jachimska.
Prowadzenie takiego przedsięwzięcia wymaga stosowania bardzo zaawansowanych technik badawczych. – Na bieżąco rozbudowujemy zaplecze aparaturowe i dzięki temu mamy możliwość prowadzenia zaawansowanych badań interdyscyplinarnych. Stawiamy też na współpracę zarówno z jednostkami krajowymi, jak i zagranicznymi.
W ramach projektu udało się opracować wiele aspektów dotyczących unikalnych właściwości dendrymerów oraz ich kompleksów z wybranymi lekami przeciwnowotworowymi. Dr Jachimska z sukcesem prezentowała wyniki badań na międzynarodowych konferencjach m.in. w Singapurze, Miami czy Tokyo.
Najbliższa prestiżowa konferencja w ramach American Chemical Society odbędzie się w Orlando, gdzie zaprezentowane zostaną wyniki prac zespołu.
Nr grantu: NCN OPUS 2016/23/B/ST5/02788
Jakub Maksymowicz
