Jak dobrać dobrą terapię antynowotworową

Podczas chemioterapii w leczeniu nowotworów wysoka skuteczność naprawy DNA w ich komórkach skutkuje niską skutecznością leczenia. Aby ją podnieść, należy dobrać terapię do typu nowotworu. Problem stara się rozwiązać dr Paweł Zawadzki z Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Publikacja: 19.03.2019 11:26

Dr Paweł Zawadzki
z Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Dr Paweł Zawadzki z Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Foto: mat. pras.

Jednym z podstawowych czynników warunkujących skuteczność chemioterapii jest stopień, w jakim komórka nowotworowa jest w stanie naprawiać swoje DNA. Jeżeli mechanizm naprawy DNA nie jest w pełni skuteczny, chemioterapia będzie działać, natomiast w przypadku gdy nowotwór przeprowadza proces właściwie (albo i lepiej), chemioterapia nie daje pożądanych efektów.

– Przez wiele lat pracowałem na metabolizmie i naprawie DNA u bakterii. W pewnym momencie postanowiłem wykorzystać to doświadczenie do prowadzenia badań nad naprawą DNA w komórkach ludzkich. Procesy, jakie zachodzą u bakterii, są prostsze, natomiast sam mechanizm jest bardzo podobny do mechanizmu u człowieka. Stąd pomysł na przeniesienie wyników z prac nad bakteriami na prace na ludzkich komórkach nowotworowych w projekcie finansowanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w ramach programu operacyjnego „Inteligentny rozwój”.

Naukowiec z Poznania w badaniach wykorzystuje nowoczesne metody sekwencjonowania całych genomów oraz mikroskopii superrozdzielczej pozwalające obserwować pojedyncze enzymy naprawiające uszkodzone DNA. W trakcie trwania projektu dr Zawadzki otrzymał dodatkowe dofinansowanie pozwalające na rozszerzenie działań skupionych na komórkach ludzkich. Prace nad systemem bakteryjnym i ludzkim trwają równolegle.

Dr Paweł Zawadzki jest świetnym przykładem tego, że warto walczyć o powrót uzdolnionych naukowców z zagranicy do Polski. W Wielkiej Brytanii spędził siedem lat jako pracownik naukowy na Oksfordzie. Do kraju wrócił w dużej mierze dzięki projektowi First Team, którego jednym z celów jest zachęcanie młodych, wybitnych naukowców polskiego pochodzenia do powrotu do ojczyzny. – Jestem bardzo zadowolony z powrotu do Polski, była to jedna z lepszych decyzji, jakie podjąłem w karierze naukowej – przyznaje doktor.

Realizowany projekt o pełnej nazwie „Zrozumienie bakteryjnego systemu naprawy DNA na poziomie pojedynczych cząsteczek we wnętrzu żywych komórek” zbliża się ku końcowi i wkroczył już w zaplanowany etap badań nad komórkami ludzkimi, co należy uznać za sukces, gdyż było to jedno z kluczowych założeń przedsięwzięcia.

Dr Zawadzki rozpoczął także własną działalność poza jednostkami naukowymi. W zeszłym roku otworzył startup biotechnologiczny MNM Diagnostics, który wdraża diagnostykę całogenomową w diagnozowaniu i leczeniu chorób rzadkich oraz nowotworowych. Jest to jedno z nielicznych w skali europejskiej miejsc, gdzie można wykonać najbardziej zaawansowaną na świecie diagnostykę genetyczną.

W MNM Diagnostics pracuje z zespołem polskich naukowców, którzy doświadczenie zdobywali głównie za granicą (Cambridge, Nowy York, Bergen). Dzięki ich umiejętnościom i wizjonerstwu powstają innowacyjne narzędzia, które mogą realnie pomóc pacjentom. Np. diagnozowanie nowotworów na podstawie badań genetycznych opartych na całym genomie było wcześniej w Polsce praktycznie niedostępne. Obecnie pozwala ono na bardzo precyzyjne dostosowanie formy leczenia dla konkretnych osób.

Kolejnym krokiem w karierze dr. Zawadzkiego będzie rozwijanie programu badawczego nakierowanego na narzędzia diagnostyki spersonalizowanej. Chce badać, czy analizując DNA guza, można wywnioskować, która ścieżka naprawy DNA nie działa. I na tej podstawie dobrać terapię dla każdego pacjenta z osobna.

Prace naukowe w laboratorium dr. Zawadzkiego będą następnie wdrażane do badań klinicznych w ramach startupu MNM Diagnostics.

Jakub Maksymowicz

Biznes Ludzie Startupy
Pani „Dzikich jagód” kupiła najwyższy wieżowiec. Kim jest najbogatsza kobieta Rosji?
Materiał Promocyjny
Przed wyjazdem na upragniony wypoczynek
Materiał Promocyjny
Targi ENEX 2025: Innowacyjny ekosystem Huawei FusionSolar na rzecz transformacji energetycznej
Biznes Ludzie Startupy
Polska AI wzbudziła kontrowersje i podbiła Amerykę. Firma z astronomiczną wartością
Biznes Ludzie Startupy
Firma z Polski odchudzi Włochów i Hiszpanów. Ta technologia zyskała uznanie w Europie
Biznes Ludzie Startupy
Oko zamiast gotówki i dowodu. Polska firma rewolucjonizuje płatności