Reklama
Rozwiń
Reklama

Polak znów triumfuje w konkursie Dysona. Jego wynalazek ratuje rzeki

Kolejny polski sukces w globalnym konkursie technologicznym. Filip Budny z Politechniki Warszawskiej zdobył prestiżową Nagrodę Jamesa Dysona 2025. Czym jest projekt WaterSense i jak AI może dbać o jakość wody?

Publikacja: 05.11.2025 00:01

Filip Budny, twórca WaterSense

Filip Budny, twórca WaterSense

Foto: materiały prasowe

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Na czym polega innowacyjność projektu WaterSense?
  • Jakie są plany rozwoju projektu WaterSense oraz jakie są jego potencjalne wpływy w Europie?
  • Jakie inne przełomowe projekty zyskały uznanie w ramach konkursu Jamesa Dysona?

Konkurs organizowany przez sir Jamesa Dysona, założyciela znanej z odkurzaczy firmy Dyson, to jedno z najważniejszych wydarzeń w świecie innowatorów. Dyson, który sam jest wynalazcą, cieszy się wśród twórców nowych rozwiązań i technologii prawdziwą estymą. Fakt, że po raz kolejny to polski projekt zgarnął w tym roku laur, dowodzi, że sir Dyson ma słabość do wynalazków znad Wisły. Statystyki z ostatnich lat mówią same za siebie – żaden inny kraj nie wygrał tyle razy w globalnym konkursie Nagroda Jamesa Dysona co Polska. Tym razem zwycięzcą ogłoszono właśnie doktoranta Politechniki Wrocławskiej i jego innowacyjne urządzenie do monitorowania jakości wody.

Jak działa urządzenie WaterSense?

Zwycięzcą prestiżowego konkursu w kategorii zrównoważonego rozwoju został Filip Budny, inżynier i doktorant nanotechnologii na Politechnice Warszawskiej. Stworzony przez niego system WaterSense odpowiada na palący problem zanieczyszczenia wód powierzchniowych. Sytuacja jest alarmująca: w Europie ponad 63 proc. rzek i jezior nie spełnia standardów ekologicznych. W Polsce ten odsetek jest dramatyczny i sięga aż 99 proc. Rzeki są szczególnie narażone na zanieczyszczenia z rolnictwa, ścieki komunalne i odpady przemysłowe. Tymczasem obecne metody monitorowania są często przestarzałe, ograniczone i opierają się na ręcznym poborze próbek. Prowadzi to do poważnych braków w danych i katastrof ekologicznych, takich jak ta na Odrze w 2022 r.

Polski wynalazek ma szansę poprawić ten stan rzeczy. WaterSense to autonomiczne urządzenie, które zastępuje ręczne próbkowanie, umożliwiając monitorowanie jakości wody w czasie rzeczywistym. Wynalazek jest zasilany przez naturalne prądy wodne dzięki wbudowanemu hydrogeneratorowi, a zamiast drogich, konwencjonalnych czujników, Polak zastosował niedrogie, nadające się do recyklingu czujniki papierowe. Mierzą one ponad 20 kluczowych wskaźników, w tym pH, zawartość rozpuszczonego tlenu, azotanów czy chlorków.

Czytaj więcej

Polskie wynalazki potrafią zachwycić świat. Rydwan Życia trafił na front
Reklama
Reklama

Urządzenie pobiera próbki na trzech różnych, konfigurowalnych głębokościach. Co istotne, czujniki są automatycznie wymieniane każdego dnia – system działa podobnie do przewijania rolki filmu w aparacie. Taka rolka wystarcza na 12 miesięcy ciągłej pracy. Zebrane dane są przesyłane za pomocą sieci komórkowej na platformę internetową. Tam wkracza sztuczna inteligencja, która analizuje stan wody i uczy się na podstawie wzorców z przeszłości. Kluczową funkcją systemu jest zdolność do prognozowania zdarzeń związanych z zanieczyszczeniem z wyprzedzeniem sięgającym 72 godzin. Wyniki są publicznie dostępne, co pozwala władzom i mieszkańcom na wczesne reagowanie.

Klawiatura, która „rozumie Parkinsona”

Prototypy WaterSense są już testowane w 20 lokalizacjach w Polsce we współpracy z samorządami i przedsiębiorstwami wodociągowymi. Filip Budny planuje dalsze doskonalenie technologii i ekspansję. Jego celem jest stworzenie sieci monitorującej obejmującej cały kontynent do 2026 r. Obecnie wynalazca zbiera środki w pierwszej rundzie inwestycyjnej. Wygrana w konkursie i docenienie przez sir Dysona z pewnością w tym pomoże. Polak na dalszy rozwój projektu otrzyma ponad 150 tys. zł.

Nagroda Jamesa Dysona, organizowana już po raz dwudziesty przez Fundację Jamesa Dysona, wsparła do tej pory ponad 400 studenckich projektów, przeznaczając na nagrody łącznie 1,5 mln funtów. W tegorocznej edycji wpłynęło ponad 2100 zgłoszeń z 28 krajów. Wiele z nich to przełomowe rozwiązania, jak klawiatura, która „rozumie Parkinsona”. Projekt ten to tegoroczny światowy zwycięzca w dziedzinie medycyny. Stoi za nim Włoszka, Alessandra Galli, absolwentka Uniwersytetu Technicznego w Delft w Holandii. Jej wynalazek, OnCue, to inteligentna klawiatura zaprojektowana dla osób cierpiących na chorobę Parkinsona, która dotyka ponad 10 mln ludzi na świecie. Objawy takie jak drżenie, epizody zastygania czy bradykinezja (spowolnienie ruchów) sprawiają, że codzienne czynności, jak pisanie na klawiaturze, stają się trudne i frustrujące. Istniejące klawiatury wspomagające często nie integrują zaleceń terapeutycznych, które mogłyby pomóc w radzeniu sobie z objawami motorycznymi.

Czytaj więcej

Polacy stworzyli smartopatrunek. Rewolucja w leczeniu ran

OnCue w unikalny sposób łączy zalecenia terapeutyczne z konstrukcją urządzenia. Klawiatura oraz połączone z nią opaski na nadgarstki wysyłają delikatne wibracje przy każdym naciśnięciu klawisza, pomagając użytkownikowi utrzymać stały rytm pisania. Jeśli klawisz jest przytrzymywany zbyt długo (co jest objawem zastygania), wibracja powoli nasila się, zachęcając do zwolnienia nacisku. Dodatkowo, system OnCue wykorzystuje sztuczną inteligencję do przewidywania kolejnych liter i podświetlania ich na klawiaturze. Daje to użytkownikowi wizualną podpowiedź, która zapobiega błędom i wahaniom. Konstrukcja inspirowana klawiaturami gamingowymi, z dzieloną strukturą i podwyższonymi krawędziami klawiszy, minimalizuje błędy i obciążenie dłoni. Użytkownicy mogą sami regulować intensywność wibracji i podświetlenia.

Polskie wynalazki, które docenił Dyson

W poprzednich edycjach konkursu w latach 2022-2024 wygrały takie projekty jak irlandzka Athena (przenośny i niedrogi aparat zapobiegający wypadaniu włosów dla pacjentów, którzy zostali poddani chemioterapii), airXeed Radiosonde z Singapuru (zainspirowany naturą czujnik wielokrotnego użytku, poprawiający prognozowanie pogody i pomagający w walce z odpadami elektronicznymi), czy stworzona przez zespół z Korei Południowej tzw. Złota Kapsuła (głośnomówiące urządzenie infuzyjne przeznaczone dla obszarów dotkniętych klęską żywiołową) i projekt E-Coating z Hongkongu (powłoka ścian zewnętrznych o wysokim efekcie chłodzenia, zmniejszająca koszty środowiskowe związane z klimatyzacją). Ale wśród zwycięzców były też w tym czasie dwa wynalazki z naszego kraju. W 2023 r. na poziomie międzynarodowym (w kategorii pomoc humanitarna) bezkonkurencyjny był projekt Rydwan Życia – stworzona przez Piotra Tłuszcza z Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie przyczepa terenowa do karetek pogotowia z systemem uniwersalnego systemu holowniczego. Z kolei rok wcześniej wygrał Smartheal. Pod tą nazwą kryje się inteligentny czujnik do opatrunków. Innowacja, stworzona zespół z Politechniki Warszawskiej (Tomasza Raczyńskiego, Dominika Baranieckiego oraz Piotra Waltera), mierzy poziom pH i pokazuje stan gojenia się rany.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Na czym polega innowacyjność projektu WaterSense?
  • Jakie są plany rozwoju projektu WaterSense oraz jakie są jego potencjalne wpływy w Europie?
  • Jakie inne przełomowe projekty zyskały uznanie w ramach konkursu Jamesa Dysona?
Pozostało jeszcze 96% artykułu

Konkurs organizowany przez sir Jamesa Dysona, założyciela znanej z odkurzaczy firmy Dyson, to jedno z najważniejszych wydarzeń w świecie innowatorów. Dyson, który sam jest wynalazcą, cieszy się wśród twórców nowych rozwiązań i technologii prawdziwą estymą. Fakt, że po raz kolejny to polski projekt zgarnął w tym roku laur, dowodzi, że sir Dyson ma słabość do wynalazków znad Wisły. Statystyki z ostatnich lat mówią same za siebie – żaden inny kraj nie wygrał tyle razy w globalnym konkursie Nagroda Jamesa Dysona co Polska. Tym razem zwycięzcą ogłoszono właśnie doktoranta Politechniki Wrocławskiej i jego innowacyjne urządzenie do monitorowania jakości wody.

Pozostało jeszcze 89% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Biznes Ludzie Startupy
Polska AI pomoże naprawić zęby. Rewolucja w stomatologii?
Materiał Promocyjny
Aneta Grzegorzewska, Gedeon Richter: Leki generyczne też mogą być innowacyjne
Biznes Ludzie Startupy
Studia za granicą? Polski start-up otworzył do nich drzwi tysiącom
Biznes Ludzie Startupy
Projekt AE-001. Polacy chcą zrewolucjonizować leczenie alergii
Biznes Ludzie Startupy
Nadchodzą szybsze i precyzyjne diagnozy. Polacy zaprzęgają AI do medycyny
Materiał Promocyjny
Osiedle Zdrój – zielona inwestycja w sercu Milanówka i… Polski
Biznes Ludzie Startupy
Potężny inwestor z USA stawia na polskie roje dronów. AI sercem projektu
Reklama
Reklama