Finansowanie wysokiego ryzyka na świecie spadło w ub.r. o 35 proc., a owo spowolnienie szczególnie widoczne było w IV kwartale, gdy do start-upów popłynęło niecałe 66 mld dol., aż o 64 proc. mniej niż rok wcześniej – wskazują dane CB Insights.
Tąpnięcie w finansowaniu odczuły technologiczne spółki od Chin, po Europę Zachodnią, ale to w USA trend był szczególnie bolesny – fundusze venture capital w 2022 r. zainwestowały tam o 37 proc. mniej pieniędzy niż w 2021 r.
Globalnie w IV kwartale powstało ledwie 19 jednorożców (o 86 proc. mniej niż rok wcześniej). Analitycy nie mają wątpliwości, że 2023 r. nie poprawi klimatu i zapowiadają, że masowo będzie ubywać członków prestiżowego grona spółek o wycenie ponad 1 mld dol. „W br. rundy spadkowe staną się normą, bo firmy VC i inwestorzy chcą sprowadzić wyceny z powrotem na ziemię” – prognozują eksperci cytowani przez serwis TechCrunch.
Będą bankructwa?
Globalna zapaść w finansowaniu młodych, innowacyjnych spółek odbija się również na rodzimym rynku, choć – jak wynika z ostatniego raportu PFR – nie ma mowy o spadkach (udało się utrzymać poziom inwestycji z 2022 r.). Dynamika branży skurczyła się jednak do zera. Wielu analityków twierdzi, że hamowanie nad Wisłę dotrze z opóźnieniem. Borys Musielak, prezes funduszu SMOK VC, spodziewa się dużej liczby bankructw i dalszego urynkowienia wycen. – Rok 2023 będzie prawdopodobnie czasem prawdy dla wielu start-upów – dodaje.
Jednak wcale scenariusz nie musi być aż tak czarny. Ograniczenie mocy kapitału prywatnego nie jest nad Wisłą aż tak bolesne, jak za oceanem. W naszym kraju wciąż kluczową rolę we wspieraniu innowacji odgrywają bowiem środki publiczne. A analitycy nie mają jednak wątpliwości, że pozostaną one znaczącą częścią rynku VC w Polsce i wciąż będą stanowiły istotny napęd dla młodych spółek. Jak wskazuje Aleksander Mokrzycki, wiceprezes PFR Ventures, w br. na rynek trafią nowe środki publiczne, które wzmocnią ekosystem i pozwolą na dalszy rozwój funduszy VC.
Czytaj więcej
Rzeszowska spółka opracowała platformę wspieraną przez sztuczną inteligencję, która zorganizuje zagraniczny wyjazd i pomoże we wszelkich formalnościach.
Chodzi przede wszystkim o FENG, czyli Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, jeden z głównych programów finansowanych w ramach nowej polityki spójności na lata 2021–2027, z budżetem prawie 8 mld euro.
– Analizując poprzednie lata, możemy z pewnością powiedzieć, że środki publiczne są znaczącą częścią rynku VC w Polsce – zaznacza Paweł Chorąży, dyrektor zarządzający pionem funduszy europejskich w Banku Gospodarstwa Krajowego.
Program FENG może pomóc wrócić branży finansowania start-upów na ścieżkę wzrostów. – Liczymy na to, że FENG przyczyni się do osiągnięcia kolejnych rekordów – wskazuje Chorąży.
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej opublikowało już harmonogram naborów na 2023 r. Zawiera on w sumie 27 planowanych konkursów. Wśród priorytetów ma być wspieranie środowiska sprzyjającego innowacjom – chodzi głównie o pomoc start-upom, transfer technologii oraz internacjonalizację.
Rusza „Ścieżka Smart”, setki milionów na stole
W ramach FENG flagowym konkursem jest „Ścieżka Smart” – resort przeznaczy na nią 4,36 mld euro, a więc aż ponad 50 proc. budżetu całego programu. Pierwszy nabór został już ogłoszony przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (za realizację programu, poza NCBR i PARP, odpowiadają BGK i Ośrodek Przetwarzania Informacji). Zainteresowani będą mogli składać wnioski od 21 lutego do 12 kwietnia. Celem konkursu jest rozwój działań badawczych i innowacyjnych, wzmocnienie współpracy między biznesem a podmiotami naukowymi, skupiającej się m.in. na gospodarce niskoemisyjnej, zmianach klimatu, jak też gospodarce o obiegu zamkniętym.
– Pierwszy nabór wniosków w ramach programu FENG to szansa dla przedsiębiorców z całej Polski na realizację innowacyjnych projektów. Ścieżka „Smart” stanowi doskonały instrument wsparcia, który pozwoli im na dalszy, dynamiczny rozwój, a równocześnie przyczyni się do wzmocnienia kondycji polskiej gospodarki w nadchodzących latach – komentuje minister funduszy Grzegorz Puda.
W pierwszym z pięciu zaplanowanych na br. konkursów tej ścieżki na realizację projektów NCBR przeznaczy niemal 670 mln zł.
– Dzięki FENG pomagamy zdobyć naszym rodzimym firmom przewagę konkurencyjną na rynku krajowym, jak również nierzadko za granicą – podkreśla Paweł Kuch, p.o. dyrektora NCBR.
Ale do zagospodarowania na innowacje będzie znacznie więcej pieniędzy – Bruksela chce wspierać bowiem naukowców i firmy rozwijające nowatorskie technologie w Europie w poszukiwaniu przełomowych rozwiązań, m.in. w zakresie wyzwań środowiskowych, energetycznych i cyfrowych. Komisja Europejska w grudniu ub.r. przyjęła plan programu „Horyzont Europa” na lata 2023–24, w ramach którego na tego typu projekty przeznaczone zostanie ok. 13,5 mld euro. Ponadto Europejska Rada ds. Innowacji (EIC) wyłoży w br. przeszło 1,5 mld euro na przełomowe technologie. Chodzi o rozwiązania nowej generacji w strategicznych dla wspólnoty dziedzinach, w tym magazynowanie energii, technologie kwantowe, półprzewodniki, a także budownictwo przyjazne dla środowiska oraz bezpieczeństwo żywnościowe. EIC już udzieliła wsparcia 12 unijnym jednorożcom.
