ZAiKS zażądał opłat od AI. Kto wygra batalię o prawa autorskie?

Związek autorów i kompozytorów zamierza postawić tamę bezprawnemu szkoleniu algorytmów chronionymi prawem autorskim utworami. Polskie stowarzyszenie chce, by firmy technologiczne płaciły za licencje.

Publikacja: 13.01.2025 16:10

Firmy technologiczne wykorzystują utwory twórców do trenowania generatywnych modeli sztucznej inteli

Firmy technologiczne wykorzystują utwory twórców do trenowania generatywnych modeli sztucznej inteligencji

Foto: Adobe Stock

Do 2028 roku twórcy muzyki mogą stracić niemal 1/4 przychodów z powodu generatywnej sztucznej inteligencji – wynika z prognoz CISAC (Międzynarodowa Konfederacja Związków Autorów i Kompozytorów). Krajowe stowarzyszenia chcą zawczasu zabezpieczyć się przed, jak twierdzą, nieuczciwą konkurencją ze strony AI. Chodzi m.in. o wykorzystywanie autorskich utworów twórców do trenowania generatywnych modeli. ZAiKS zrobił ważny krok w tym kierunku.

ZAiKS chce pieniędzy za trenowanie sztucznej inteligencji

Jak tłumaczą w związku, ostatnia nowelizacja prawa autorskiego przesądziła, że masowa eksploracja dostępnych w internecie utworów nie narusza prawa autorskiego, o ile twórcy nie zgłoszą odpowiedniego zastrzeżenia (tzw. opt-out). I właśnie ZAiKS tego dokonał, i to w zakresie całego chronionego repertuaru. „W trosce o prawa twórców ZAiKS nie wyraził zgody na bezumowną eksplorację utworów w celu m.in. trenowania systemów sztucznej inteligencji. Od tej pory firmy, które eksplorują teksty i dane zawierające utwory chronione przez Stowarzyszenie, będą naruszały prawa autorskie, o ile nie podpiszą z ZAiKS-em odpowiedniej umowy licencyjnej” – czytamy w oświadczeniu ZAiKS-u.

Czytaj więcej

Ta technologia zjednoczyła muzyków grup ABBA i Radiohead. Idą z nią walczyć

Opt-out to prosty mechanizm, w którym twórca mówi: „nie zgadzam się” na wykorzystywanie swoich utworów do trenowania systemów AI. Chodzi o to, by chronić prawa autorskie i mieć kontrolę nad tym, jak dzieła takie jak muzyka, teksty czy obrazy są używane. Np. gdy system AI uczy się pisać teksty, analizując książki czy piosenki, to twórca dzięki opt-outowi, zastrzega swoje utwory, aby nie mogły być wykorzystywane w tym procesie bez wcześniejszego pozwolenia. Wedle Karola Kościńskiego, dyrektora generalnego ZAiKS, to jak postawienie tabliczki „Stop! To moja własność” na swojej pracy.

– Opt-out daje jasny, konkretny sygnał i nie ma tutaj miejsca na wyjątki: ludzka twórczość, o ile nie jest w domenie publicznej, nie może być bezumownie wykorzystywana do trenowania sztucznej inteligencji – zaznacza Kościński.

Czy będą umowy licencyjne w firmami technologicznymi?

Firmom zainteresowanym wykorzystywaniem chronionego repertuaru do uczenia modeli AI rodzime stowarzyszenie autorów zaproponowało podpisanie odpowiednich umów licencyjnych. W ZAiKS przekonują, że to krok w stronę cywilizowania warunków korzystania z twórczości przez sektor technologiczny. – ZAiKS pokazuje firmom technologicznym, jak modelowo powinno wyglądać korzystanie z twórczości. Firmy, które chętnie deklarują poparcie dla rozwoju sektora kreatywnego, nie mogą zarazem korzystać z dorobku twórczego „na gapę”, bez wnoszenia odpowiedniego wynagrodzenia dla twórczyń i twórców – wyjaśnia Karol Kościński.

Sektory kreatywne od dawna apelują o uregulowanie zasad działania generatywnej AI, aby zapobiec eliminacji zawodów artystycznych, takich jak tłumacze czy kompozytorzy. To realne zagrożenie. Według szacunków CISAC w ciągu pięciu lat tzw. muzyka generatywna może stanowić nawet około 20 proc. przychodów platform streamingowych. Twórcy będą narażeni więc na straty z tytułu nieautoryzowanego wykorzystywania swoich dzieł przez AI, ale też rosnącej konkurencji genAI.

Do 2028 roku twórcy muzyki mogą stracić niemal 1/4 przychodów z powodu generatywnej sztucznej inteligencji – wynika z prognoz CISAC (Międzynarodowa Konfederacja Związków Autorów i Kompozytorów). Krajowe stowarzyszenia chcą zawczasu zabezpieczyć się przed, jak twierdzą, nieuczciwą konkurencją ze strony AI. Chodzi m.in. o wykorzystywanie autorskich utworów twórców do trenowania generatywnych modeli. ZAiKS zrobił ważny krok w tym kierunku.

ZAiKS chce pieniędzy za trenowanie sztucznej inteligencji

Pozostało jeszcze 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Globalne Interesy
Platformy streamingowe ostro walczą o kibiców. Na jakie prawa do transmisji stawiają?
Globalne Interesy
Amerykanie blokują Chiny i Rosję w kluczowej technologii. Jest decyzja
Globalne Interesy
Pojedynek gigantów. Największe rakiety Bezosa i Muska szykują się do startu
Globalne Interesy
USA odetną Rosję i Chiny od chipów i AI? Przełomowe zapory handlowe
Globalne Interesy
Właściciel Facebooka zmierza ku prawicy i Trumpowi. Radykalna zmiana w serwisie