Rewolucja cyfrowa zmusza nas do redefiniowania podstawowych relacji pomiędzy obywatelem, państwem i mandatariuszami – organizacjami, których rolą jest reprezentowanie obywateli.
Sztuczna inteligencja
Specjaliści w dziedzinie statystyki i analizy danych od dawna zwracali uwagę na możliwość wykorzystania sieci neuronowych do rozwiązywania zagadnień optymalizacyjnych i poprawienia efektywności stosowanych modeli ilościowych. Jednak dopiero w ostatniej dekadzie te narzędzia uzyskały efektywność na tyle wysoką, że zaczęto wdrażać je na masową skalę. Dziś ponad połowa Polaków odpowiada twierdząco na pytanie o to, czy sztuczna inteligencja ma wpływ na ich codzienne życie (52,3 proc. ankietowanych w badaniach Działu Badań Rynku i Opinii Thinkstat, działającego w NASK).
Ten wpływ przejawia się przeważnie w udogodnieniach, takich jak automatyczne tłumaczenie online, głosowa obsługa telefonu lub telewizora, kontakt z chatbotem na infolinii. W Polsce wiele organizacji stara się o wdrożenia narzędzi SI do poprawienia efektywności działania. Ministerstwo Cyfryzacji, które steruje procesami wdrażania SI w administracji państwowej, planuje stosowanie SI do klasyfikacji dokumentów czy obsługi audio obywateli korzystających z platformy ePUAP. Niestety, jak każde narzędzie, sztuczna inteligencja może być użyta w dobrym lub złym celu.
Przykładem jest zastosowanie SI do manipulowania i zniekształcania treści wideo i audio w celu tworzenia tzw. deepfake. Już teraz dają one możliwość niezwykle wiarygodnej manipulacji, zdolnej oszukać ludzkie oko i ucho. Techniki deepfake mogą być użyte w celu kompromitowania przeciwników politycznych, fałszowania dowodów w sprawach kryminalnych czy też manipulowania opinią publiczną. W tej sytuacji mandatariusze powinni dbać o certyfikowanie rozwiązań typu SI, tworząc przestrzeń tzw. wiarygodnych SI (reliable AI).
Etyka i technika
Jednym z tematów, które w ostatnich latach są mocno akcentowane w debacie publicznej (i zajmują istotne miejsce w programie obrad ekspertów Forum Ekonomicznego w Krynicy) jest obrona współczesnych społeczeństw przed dezinformacją. To przykład obszaru, wymagającego tworzenia nowych relacji pomiędzy obywatelem, państwem i mandatariuszami. Obywatele mają prawo oczekiwać od organizacji ich reprezentujących, aby stosowane techniki, w tym techniki SI, były wiarygodne.