Podstępny złodziej wzroku

Jaskra należy do grupy przewlekłych chorób oczu. Szacuje się, że na świecie dotkniętych tą chorobą jest ponad 70 milionów ludzi.

W trakcie długotrwałego procesu rozwoju jaskry, nerw wzrokowy ulega stopniowemu uszkodzeniu, co w rezultacie prowadzi do nieodwracalnych zmian. W pierwszym etapie choroba przebiega bezobjawowo, następnie obserwuje się zwężenie pola widzenia oraz obniżenie ostrości widzenia, aż do całkowitej utraty wzroku.

– Kluczowe dla leczenia jaskry jest jej wczesne rozpoznanie. Nasz zespół prowadzi badania nad postacią jaskry, która wydaje się najbardziej groźna, a także dotyczy wielu milionów osób na świecie. Zajmujemy się jaskrą pierwotną otwartego kąta. Chociaż jako główny czynnik etiopatologiczny prowadzący do jej rozwoju wskazuje się przede wszystkim wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego spowodowany zaburzonym odpływem cieczy wodnistej, to coraz częściej poszukuje się nieprawidłowości o podłożu molekularnym – czym zajmujemy się w naszym zespole badawczym Katedry Chemii i Biochemii Medycznej, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, mówi kierownik Katedry, prof. dr hab. n. med. Ireneusz Majsterek.

Celem projektu, realizowanego w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki pod kierownictwem prof. Ireneusza Majsterka, jest opracowanie nowych strategii leczenia jaskry przy wykorzystaniu niskocząsteczkowych inhibitorów kinazy PERK. Podstawę projektu stanowi hipoteza zakładająca, że szlak adaptacyjnej odpowiedzi na stres (UPR) zależny od kinazy PERK jest ważnym czynnikiem w patogenezie jaskry.

Można powiedzieć, że PERK działa jak „podwójny miecz”. Na początku stara się uchronić komórki, walczyć ze stresem i zachować homeostazę. Blokowana jest translacja białek, dzięki czemu komórka uzyskuje dodatkowy czas na regenerację i naprawę, ale przedłużający się niekontrolowany proces prowadzić może do nieodwracalnych zmian postępującej bezobjawowo neurodegeneracji komórek nerwu wzrokowego, wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Dariusz Pytel.

Uważamy, że kinaza PERK może odgrywać kluczową rolę w chorobach neurodegeneracyjnych, a badania pod tym kątem są prowadzone w naszym laboratorium od kilku lat. Obecnie jesteśmy na etapie badań przedklinicznych, które stanowią zasadniczy punkt potwierdzenia naszej hipotezy. Przetestowaliśmy łącznie ponad 80 tys. inhibitorów kinazy PERK i przygotowujemy się do formulacji leku, dodaje dr n. med. Wioletta Rozpędek-Kamińska. Jak podkreśla prof. dr hab. n. med. Ireneusz Majsterek, liczymy na to, że celowany inhibitor kinazy PERK znajdzie zastosowanie nie tylko w leczeniu, ale również wczesnym zapobieganiu jaskry, która może przebiegać bezobjawowo całymi latami, jednakże nieleczona zawsze prowadzi do nieodwracalnej utraty wzroku – rozwija się jak „podstępny złodziej wzroku”!

Projekt finansowany jest w ramach grantu NCN nr 2016/21/B/NZ5/01411.