Znana przyczyna śmierci Kościuszki. Zaskakujące wyniki badań polskich naukowców

Badania molekularne pomogły wyjaśnić przyczyny śmierci Tadeusza Kościuszki. Jak się okazuje to nie tyfus ani zapalenie płuc były przyczyną śmierci naszego bohatera narodowego.

Publikacja: 28.09.2022 15:02

Tadeusz Kościuszko

Tadeusz Kościuszko

Foto: Wikimedia Commons - public domain

Najprawdopodobniej było to zapalenie wsierdzia, wewnętrznej części mięśnia sercowego. Co ciekawe, wywołała ją stosunkowo niegroźna bakterie Cutibacterium acnes – do takich wniosków doszedł zespół badawczy pod kierownictwem prof. dr. hab. n. med. Michała Witta, dyrektora Instytutu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu i prof. dr. hab. Tadeusza Dobosza z Katedry Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Przeprowadzone badanie molekularne materiałów mających bezpośredni kontakt z sercem Kościuszki rzuca zupełnie nowe światło na przyczyny jego zgonu. Serce Tadeusza Kościuszki spoczywa w Zamku Królewskim w Warszawie. Badanie pobranych wcześniej próbek zostało wykonane na przełomie 2021 i 2022 roku przez zespół ekspertów z Poznania i Wrocławia. Próbki DNA wyizolowanego ze skrawków wosku, drewnianej płytki oraz z płótna lnianego, które miały kontakt z sercem, poddano sekwencjonowaniu. Wyniki analiz pozwoliły postawić zupełnie nową hipotezę. Naukowcy twierdzą, że proces infekcji Cutibacterium acnes postępował wewnątrz narządu (zapalenie wsierdzia), a nie na jego powierzchni (zapalenie osierdzia), co spowodowało szybkie pogorszenia stanu zdrowia i ostatecznie śmierć.

Tadeusz Kościuszko, polski generał i inżynier, bohater narodów polskiego i amerykańskiego, urodził się w 1746 r., zdobył wykształcenie wojskowe w Warszawie, a później we Francji. Wkrótce po przybyciu do Ameryki Północnej w 1776 zaprzyjaźnił się z Benjaminem Franklinem i Thomasem Jeffersonem i brał udział w amerykańskiej wojnie o niepodległość. Odniósł ogromny sukces jako dowódca i kierował kilkoma ważnymi  operacjami wojskowymi, takimi jak fortyfikacje Fort Mercer, West Point i Filadelfii. Kościuszko znacząco przyczynił się do amerykańskiego zwycięstwa pod Saratogą -  bez jego wkładu Amerykanie mogliby przegrać bitwę, a Francja mogłaby nigdy nie przystąpić do wojny po stronie amerykańskiej. W uznaniu zasług w 1776 r. Kongres Amerykański nadał mu stopień pułkownika.

Czytaj więcej

Polacy stworzyli najsilniejszy na świecie środek przeciwbólowy

Kościuszko, który w 1794 r. został ogłoszony wodzem naczelnym Polski i wybrany na dowódcę powstania przeciwko najeźdźcy rosyjskiemu (Insurekcja Kościuszkowska), zmarł w wieku 71 lat w Soleure (Solothurn) w Szwajcarii. Zabalsamowane ciało zostało sprowadzone do Polski w 1819 r. i spoczęło w sarkofagu wśród królów i prezydentów w narodowym panteonie na Wawelu. Serce wyjęte przez obducentów, zgodnie z wolą zmarłego, zostało owinięte w czarną jedwabną tkaninę, umieszczone na drewnianym talerzu, zamknięte w słoju wypełnionym etanolem i przekazane pod opiekę Emilii Zeltner, córki Franciszka Zeltnera, w którego domu Kościuszko mieszkał  i dokonał żywota. Serce przez ponad rok przebywało w kuli na obelisku przy grobie Naczelnika. W 1819  Emilia Zeltner, po swoim zamążpójściu, zabrała serce do Vezii, a w 1829 r. do Varese we  Włoszech. W 1895 urna z sercem została przekazana do Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Dr Zygmunt Laskowski, profesor Akademii Lekarskiej w Genewie, znany specjalista w dziedzinie konserwacji zwłok i preparatów anatomicznych, przełożył serce Kościuszki  do nowego płynu konserwującego swojego pomysłu (3% fenol w glicerolu). Serce przewieziono do Warszawy w 1927 roku. W 1944 roku, po upadku Powstania Warszawskiego metalowy sejf z sercem, noszący ślady ognia i prób wyłamania wieka, został porzucony w ruinach Katedry św. Jana w Warszawie, gdzie leżał pod gołym niebem, przez dwa lata, bez żadnej opieki. Znaleziony w trakcie odgruzowywania ruin Katedry, od 1947 do 1961 roku pojemnik z sercem przebywał w kościele Karmelitów przy Krakowskim Przedmieściu. W 2017 r., po uzyskaniu zgody opiekunów serca, podjęto czynności konserwacyjne. Specjaliści z Instytutu Mechaniki Precyzyjnej przez 6 godzin otwierali zabytkowy, ale bardzo precyzyjny zamek szwajcarskiego sejfu, ponieważ klucz do niego zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach. Podczas tej operacji, z majolikowej wazy znalezionej wewnątrz sejfu, pobrano porcję wosku i drewnianej płytki, które wcześniej pozostawały w bliskim kontakcie z tkanką serca, a obecnie posłużyły do analizy genetycznej.

Zarówno w próbkach wosku, jak i drewna, pośród kilku, wykryto obecność genomu bakterii Cutibacterium acnes jako jedynej o potencjalnym znaczeniu klinicznym. C. acnes jest znany jako czynnik sprawczy trądziku skórnego, może być jednak również związany z infekcjami dotyczącymi różnych organów, w tym serca.

Wyniki badań nad przyczyną śmierci Tadeusza Kościuszki przeprowadzone przez zespół badawczy polskich naukowców publikuje renomowane czasopismo międzynarodowe „Microbial Cell Factories”.

Najprawdopodobniej było to zapalenie wsierdzia, wewnętrznej części mięśnia sercowego. Co ciekawe, wywołała ją stosunkowo niegroźna bakterie Cutibacterium acnes – do takich wniosków doszedł zespół badawczy pod kierownictwem prof. dr. hab. n. med. Michała Witta, dyrektora Instytutu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu i prof. dr. hab. Tadeusza Dobosza z Katedry Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Przeprowadzone badanie molekularne materiałów mających bezpośredni kontakt z sercem Kościuszki rzuca zupełnie nowe światło na przyczyny jego zgonu. Serce Tadeusza Kościuszki spoczywa w Zamku Królewskim w Warszawie. Badanie pobranych wcześniej próbek zostało wykonane na przełomie 2021 i 2022 roku przez zespół ekspertów z Poznania i Wrocławia. Próbki DNA wyizolowanego ze skrawków wosku, drewnianej płytki oraz z płótna lnianego, które miały kontakt z sercem, poddano sekwencjonowaniu. Wyniki analiz pozwoliły postawić zupełnie nową hipotezę. Naukowcy twierdzą, że proces infekcji Cutibacterium acnes postępował wewnątrz narządu (zapalenie wsierdzia), a nie na jego powierzchni (zapalenie osierdzia), co spowodowało szybkie pogorszenia stanu zdrowia i ostatecznie śmierć.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Technologie
Auta z dronem na dachu. Zdumiewający trend po Chinach może podbić świat
Technologie
To będzie największy samolot świata. Takiego ładunku nikt jeszcze nie zabrał
Technologie
Olbrzymie działo wystrzeli statek w kosmos. Chiny nie potrzebują rakiet
Technologie
Rosja traci pozycję w kosmosie. Putin chce atomowego statku kosmicznego
Technologie
Polak z kierownictwa OpenAI do polityków: Zbudujmy polską sztuczną inteligencję