Naukowcy odkryli, jak usuwać „wieczne chemikalia”. Zaskakujące rozwiązanie z USA

Takie wyjątkowo szkodliwe chemikalia, czyli PFAS, są już wszechobecne w środowisku. Zanieczyszczają wody gruntowe i dostają się do naszych organizmów. Naukowcy odkryli, że wiążą się one z wyższym ryzykiem niektórych nowotworów i innych schorzeń.

Publikacja: 17.05.2024 11:07

PFAS wiążą się z wyższym ryzykiem niektórych nowotworów i innych schorzeń

PFAS wiążą się z wyższym ryzykiem niektórych nowotworów i innych schorzeń

Foto: Adobe Stock

Związki PFAS są w użyciu od połowy XX wieku. Ze względu na swoje właściwości takie jak odporność na wodę i tłuszcz są bardzo szeroko wykorzystywane w przemyśle jak również w przedmiotach życia codziennego. Znajdziemy je m.in. w opakowaniach do przechowywania żywności, w farbach, klejach, izolacjach przewodów elektrycznych, detergentach, nieprzywierających powłokach, np. na patelniach czy garnkach, w materiałach ognioodpornych, tkaninach wodoodpornych, a także w niektórych kosmetykach.

W 2009 roku PFAS zostały wpisane na listę trwałych zanieczyszczeń organicznych ze względu na ich wszechobecność, bioakumulatywność i toksyczność. Naukowcy odkryli bowiem, że wiążą się one z wyższym ryzykiem niektórych nowotworów i innych schorzeń.

Światło ultrafioletowe uratuje planetę

Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside i Uniwersytetu Clarkson w Poczdamie w stanie Nowy Jork odkryli nową i skuteczna metodę neutralizacji PFAS w środowisku naturalnym.

Czytaj więcej

Te chemikalia trują ziemię i są wieczne. Znalazł się na nie sposób

Metodę opisali w czasopiśmie „Nature Water”. Polega na uzdatnianiu silnie zanieczyszczonej wody światłem ultrafioletowym (UV), siarczynem oraz procesem zwanym utlenianiem elektrochemicznym. „W tej pracy prowadziliśmy badania nad uzdatnianiem wody w oparciu o promieniowanie UV, ale tym razem nawiązaliśmy współpracę z ekspertem ds. utleniania elektrochemicznego na Uniwersytecie Clarkson” – powiedział profesor nadzwyczajny UCR Jinyong Liu, który opublikował prawie 20 artykułów na temat usuwania zanieczyszczeń PFAS z wody. „Połączyliśmy te dwie metody i osiągnęliśmy niemal całkowite zniszczenie PFAS w różnych próbkach wody zanieczyszczonej piankami gaśniczym zawierającymi te chemikalia” - wyjaśnił.

Dzięki współpracy z zespołem kierowanym przez adiunkta Yang Yanga w Clarkson odkryli, że utlenianie elektrochemiczne również rozkłada te substancje. Ich procedura pozwala na zachodzenie tych reakcji w temperaturze pokojowej bez potrzeby dodatkowego ogrzewania lub wysokiego ciśnienia w celu stymulacji reakcji.

Związki PFAS stosowano nie tylko w przedmiotach codziennego użytku, ale także od dziesięcioleci są używane do gaszenia pożarów paliwa lotniczego w setkach wojskowych obiektów oraz lotnisk komercyjnych. Pianki te były również rutynowo stosowane w przypadku mniejszych wycieków paliwa jako środek zapobiegawczy zapobiegający pożarom. Niestety w trakcie gaszenia przedostawały się łatwo do wód gruntowych.

Czytaj więcej

Powstała realna alternatywa dla plastiku. Zwycięstwo w wojnie z odpadami?

Wynalezione przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych w latach 60. XX wieku pianki tworzą wokół spalającej się benzyny i innych łatwopalnych cieczy wodny filtr, który szybko pozbawia ogień tlenu i gasi go.

Amerykańska metoda oczyszczania

Profesor Liu powiedział, że metoda opracowana wspólnie z Yangiem doskonale nadaje się do oczyszczania silnie zanieczyszczonej wody używanej do płukania zbiorników, węży i innego sprzętu gaśniczego. Metodę można również zastosować do utylizacji resztek pojemników po piankach zawierających PFAS.

Ich metoda może również pomóc przedsiębiorstwom wodociągowym uporać się z zanieczyszczeniem wód gruntowych. Zanieczyszczona woda gruntowa jest często oczyszczana za pomocą technologii wymiany jonowej, w której cząsteczki PFAS osiadają na kulkach żywicy w zbiornikach do oczyszczania. Światło UV i metoda utleniania elektrochemicznego opracowana przez Liu i Yanga może efektywniej oczyszczać wodę z „wiecznych chemikaliów".

Związki PFAS są w użyciu od połowy XX wieku. Ze względu na swoje właściwości takie jak odporność na wodę i tłuszcz są bardzo szeroko wykorzystywane w przemyśle jak również w przedmiotach życia codziennego. Znajdziemy je m.in. w opakowaniach do przechowywania żywności, w farbach, klejach, izolacjach przewodów elektrycznych, detergentach, nieprzywierających powłokach, np. na patelniach czy garnkach, w materiałach ognioodpornych, tkaninach wodoodpornych, a także w niektórych kosmetykach.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Technologie
Armia testuje broń przyszłości. Robopsy umieją coraz więcej, teraz zestrzelą drony
Technologie
Kryzys w IDEAS NCBR zażegnany, będzie nowy projekt. Rząd przyznaje się do błędu?
Technologie
Test na starość? Powstała prosta metoda badania tempa starzenia i ryzyka śmierci
Technologie
Polska jest pełna psich odchodów. Ale znalazł się na to pomysłowy sposób
Technologie
Kontrowersyjne zmiany w NCBR. Światowe protesty w obronie polskiego naukowca