AI niszczy samodzielne myślenie? Naukowcy biją na alarm

Massachusetts Institute of Technology (MIT) opublikował w tym roku badanie, z którego wynika, że osoby korzystające z ChatGPT do pisania esejów wykazywały mniejszą aktywność w sieciach mózgowych odpowiedzialnych za przetwarzanie poznawcze. Miały one również większe trudności z cytowaniem własnych tekstów niż uczestnicy, którzy nie używali chatbota AI. Zdaniem badaczy wyniki wskazują na „pilną potrzebę zbadania możliwego spadku zdolności uczenia się”.

Mózg na autopilocie. Co pokazują badania?

W badaniu wzięło udział 54 studentów z MIT i pobliskich uczelni, a aktywność ich mózgów rejestrowano za pomocą EEG. Uczestnicy wykorzystywali AI m.in. do streszczania tematów wypracowań, wyszukiwania źródeł oraz poprawy gramatyki i stylu. Narzędzie było także używane do generowania pomysłów, choć część badanych oceniała jego skuteczność w tym zakresie jako ograniczoną.

Czytaj więcej

Technologie

AI osłabia umiejętności lekarzy? O badaniu z Polski rozpisują się światowe media

Korzystanie przez medyków z rutynowego wsparcia narzędzi sztucznej inteligencji zmniejsza ich czu...

Podobne wnioski przyniosło oddzielne badanie Carnegie Mellon University i Microsoftu, dotyczące pracowników umysłowych regularnie korzystających z AI w pracy. Analiza 900 zadań wykazała, że im większa była wiara w możliwości narzędzia, tym mniejszy wysiłek wkładano w myślenie krytyczne. Naukowcy ostrzegli, że choć generatywna AI zwiększa wydajność, może jednocześnie osłabiać samodzielne rozwiązywanie problemów.

Z kolei badanie Oxford University Press przeprowadzone wśród uczniów w Wielkiej Brytanii pokazało, że sześciu na dziesięciu respondentów uważa, iż AI negatywnie wpłynęła na ich umiejętności szkolne. Dr Alexandra Tomescu z OUP podkreśla jednak, że obraz nie jest jednoznaczny – dziewięciu na dziesięciu uczniów deklaruje rozwój co najmniej jednej kompetencji dzięki AI, choć około jedna czwarta przyznaje, że technologia zbyt ułatwiała im wykonywanie zadań.

Dodaje również, że wielu uczniów oczekuje lepszych wskazówek dotyczących korzystania z AI. ChatGPT, który – według szefa firmy OpenAI Sama Altmana – ma ponad 800 milionów aktywnych użytkowników tygodniowo, opublikował zestaw 100 promptów dla studentów, mających pomóc w jak najlepszym wykorzystaniu technologii.

Gdy AI myśli za nas – spadek krytycznego zaangażowania

Jednak prof. Wayne Holmes, badacz krytycznych studiów nad sztuczną inteligencją i edukacją na University College London (UCL), przekonuje w rozmowie z BBC, że potrzeba znacznie więcej badań akademickich nad wpływem narzędzi AI na uczenie się, zanim uczniowie i studenci będą zachęcani do ich używania. Jak mówi: „Obecnie nie istnieją niezależne, szeroko zakrojone dowody na skuteczność tych narzędzi w edukacji, na ich bezpieczeństwo ani nawet na to, że mają pozytywny wpływ”.

Prof. Holmes wskazuje na badania dotyczące atrofii poznawczej – zjawiska, w którym zdolności i umiejętności pogarszają się po korzystaniu z AI. Zwraca uwagę, że był to problem m.in. wśród radiologów używających narzędzi AI do interpretacji zdjęć rentgenowskich przed postawieniem diagnozy. Badanie Harvard Medical School opublikowane w zeszłym roku wykazało, że wsparcie AI poprawiło wyniki części lekarzy, ale zaszkodziło innym – z powodów, których badacze do końca nie rozumieją.

Czytaj więcej

Technologie

Ciemna strona AI w medycynie. Eksperci ostrzegają: Pacjenci mogą stracić

Wykorzystanie sztucznej inteligencji w opiece zdrowotnej może prowadzić do skomplikowanych sporów...

Autorzy wezwali do dalszych badań nad interakcją ludzi z AI, aby znaleźć sposoby korzystania z narzędzi, które „wzmacniają ludzkie możliwości zamiast im szkodzić”. Prof. Holmes obawia się, że uczniowie – zarówno w szkołach, jak i na uniwersytetach – mogą stać się zbyt zależni od AI i nie rozwinąć podstawowych umiejętności, które powinna zapewniać edukacja.