Reklama

AI osłabia umiejętności lekarzy? O badaniu z Polski rozpisują się światowe media

Korzystanie przez medyków z rutynowego wsparcia narzędzi sztucznej inteligencji zmniejsza ich czujność i skuteczność. Dowodzą tego analizy przeprowadzone na przykładzie badań kolonoskopii.

Publikacja: 14.08.2025 22:35

AI niespodziewanie osłabiła skuteczność dziłania lekarzy. Takie wyniki przyniosły polskie badania

AI niespodziewanie osłabiła skuteczność dziłania lekarzy. Takie wyniki przyniosły polskie badania

Foto: Adobe Stock

AI, jako wsparcie dla lekarzy, miało być przełomem, który poprawi jakość opieki medycznej. Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce pokazują, że dzieje się wręcz odwrotnie. Wnioski z prowadzonych eksperymentów, które opublikowano w prestiżowym czasopiśmie „Lancet Gastroenterology and Hepatology”, mocno zaskakują. O efektach badań piszą już „Financial Times” i „Independent”.

Groźna „degradacja umiejętności”

Sztuczna inteligencja wkracza do medycyny, obiecując rewolucję w diagnostyce i leczeniu, a systemy wspierające lekarzy, np. w analizie obrazów medycznych, stają się codziennością. Jednak najnowsze badanie polskich naukowców, o którym już głośno jest na świecie, rzuca cień, dostarczając pierwszych dowodów na niepokojące zjawisko. Chodzi o „degradację umiejętności” (z ang. deskilling) u doświadczonych specjalistów korzystających z pomocy AI.

Badanie, które przeprowadzono w czterech polskich ośrodkach endoskopowych, oparto na analizie wyników ponad 1,4 tys. kolonoskopii. Wyniki, wykonane przez doświadczonych lekarzy przed i po wdrożeniu do regularnej praktyki systemu komputerowego wspomagania detekcji (CADe), którego zadaniem jest wskazywanie polipów jelita grubego w czasie rzeczywistym, zaskakują. O ile technologia AI sama w sobie zwiększała wykrywalność zmian, o tyle zdolność lekarzy do samodzielnego znajdowania polipów, gdy nie korzystali z pomocy algorytmu, znacząco spadła. Wskaźnik detekcji gruczolaków (ADR), kluczowy miernik jakości kolonoskopii, w badaniach bez wsparcia AI obniżył się z 28,4 proc. przed wdrożeniem systemu do 22,4 proc. po jego wprowadzeniu. To pierwszy tak wyraźny, rzeczywisty dowód na to, że uzależnienie od technologii może osłabiać fundamentalne kompetencje kliniczne.

Pacjent powinien bać się AI?

Problem ten dosadnie komentuje dr Omer Ahmad, gastroenterolog i endoskopista z University College London. W artykule redakcyjnym towarzyszącym badaniu stwierdza, że odkrycia te powinny „ostudzić zapał do bezrefleksyjnego wdrażania podobnych technologii”. Jak wskazuje, badania studzą obecny entuzjazm dla szybkiego wdrażania technologii opartych na sztucznej inteligencji, takich jak CADe, i „podkreślają znaczenie starannego rozważenia możliwych niezamierzonych konsekwencji klinicznych”.

Czytaj więcej

Polski menedżer Google'a w Krzemowej Dolinie: Ona jest nie do skopiowania
Reklama
Reklama

Zdaniem Ahmada, ciągła ekspozycja na podpowiedzi algorytmu może osłabiać naturalne wzorce wyszukiwania wzrokowego i czujność lekarzy, które są kluczowe do samodzielnego wykrywania zmian. Zależność od AI może prowadzić do spadku pewności diagnostycznej w sytuacjach, gdy technologia jest niedostępna lub zawodzi. To z kolei rodzi pytania o bezpieczeństwo pacjentów i odporność całego systemu opieki zdrowotnej. Jeśli lekarze staną się nadmiernie zależni od cyfrowych asystentów, ich zdolność do działania w warunkach awarii technicznej lub w mniej wyposażonych placówkach może zostać ograniczona.

Odkrycie polskich naukowców powinno otworzyć światu oczy na mądre i zrównoważone podejście do implementacji AI. Jak zaznacza bowiem dr Ahmad, „stoimy przed wyzwaniem budowy zupełnie nowego ekosystemu klinicznego”.

Czytaj więcej

Polski start-up rewolucjonizuje medycynę. AI wykryje chorobę szybciej niż człowiek

Eksperci zauważają, iż polskie badanie dostarcza pierwszych rzeczywistych dowodów klinicznych na zjawisko degradacji umiejętności, co potencjalnie wpływa na wyniki leczenia pacjentów. A w konsekwencji dziś kluczowe staje się opracowanie strategii, które pozwolą czerpać korzyści z AI, jednocześnie chroniąc i rozwijając ludzkie kompetencje. Jak zaznaczono w „Independent”, może to oznaczać konieczność wprowadzenia specyficznych programów szkoleniowych, regularnych testów umiejętności bez wsparcia technologii czy projektowania systemów AI, które działają bardziej jak partner w procesie diagnostycznym, a nie „bezbłędna wyrocznia”.

To dzieje się z naszą „naturalną inteligencją”

Wyniki analiz prowadzonych w Polsce nie są jedyne. W ostatnim czasie pojawiło się kilka badań wskazujących na to, że regularne i nadmierne poleganie na sztucznej inteligencji może prowadzić do osłabienia pewnych ludzkich umiejętności, zwłaszcza w zakresie krytycznego myślenia. Tej „degradacji umiejętności” dowodzi np. tegoroczne badanie przeprowadzone przez Microsoft i Carnegie Mellon University. Ocena ponad 900 przypadków użycia AI w środowisku zawodowym wykazała, że pracownicy, którzy darzą AI dużym zaufaniem, rzadziej weryfikują jej wyniki. Prowadzi to do pułapki „bezrefleksyjnego polegania” na technologii. Badanie opublikowane w „International Journal of Information Management” sugeruje, że choć AI zwiększa wydajność w rutynowych zadaniach, to jej nadużywanie może osłabiać zdolność do samodzielnego, krytycznego myślenia.

Czytaj więcej

Halucynacje i paranoja. 60-latek zapytał ChatGPT o sól i wylądował w szpitalu
Reklama
Reklama

Podobne wnioski płyną z badania University of Melbourne. Ankieta przeprowadzona na 32 tys. respondentów pokazuje, iż aż 66 proc. użytkowników AI bezkrytycznie akceptowało wygenerowane przez nią wyniki.

W tym roku głośno było także o raporcie Instytutu Tertio Millennio. Ten wskazuje, że nadużywanie AI prowadzi do zaniku naturalnej inteligencji.

AI, jako wsparcie dla lekarzy, miało być przełomem, który poprawi jakość opieki medycznej. Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce pokazują, że dzieje się wręcz odwrotnie. Wnioski z prowadzonych eksperymentów, które opublikowano w prestiżowym czasopiśmie „Lancet Gastroenterology and Hepatology”, mocno zaskakują. O efektach badań piszą już „Financial Times” i „Independent”.

Groźna „degradacja umiejętności”

Pozostało jeszcze 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Technologie
Najwięksi rywale w AI stoczą teraz walkę o mózgi. Gra idzie o kontrolę myśli
Technologie
AI może zniszczyć ludzkość w kilka lat? Noblista ma zaskakujące rozwiązanie: „matka AI”
Technologie
AI wstrząśnie rynkiem pracy. Jaki będzie za 10 lat? Twórca ChatGPT: To jest po prostu szalone
Technologie
Robot urodzi dziecko. W Chinach maszyny mają ratować demografię
Technologie
Halucynacje i paranoja. 60-latek zapytał ChatGPT o sól i wylądował w szpitalu
Reklama
Reklama