Debata „Rzeczpospolitej”. 5G z korzyścią dla wszystkich

Perspektywy 5G: Jak wdrożyć sieci 5G z korzyścią dla społeczeństwa i państwa – o tym debatowali goście „Rzeczpospolitej” w ostatni piątek lutego.

W debacie, którą z ramienia „Rzeczpospolitej” poprowadził Paweł Rożyński, wzięli udział Zofia Wetmańska, starszy analityk WiSE Europa, Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Piotr Mieczkowski, dyrektor zarządzający w Fundacji Digital Poland, oraz Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan.

Przyczynkiem do spotkania był nowy raport Digital Poland zatytułowany „Jak efektywnie zbudować sieci 5G z korzyścią dla społeczeństwa i państwa”.

https://www.digitalpoland.org/publikacje

Autor tej publikacji, Piotr Mieczkowski, przedstawił w nim rekomendacje dla decydentów, zarówno co do tego, jak najlepiej jego zdaniem zaprojektować, także pod względem regulacyjnym, jakie funkcje powierzyć i w jakim modelu budować sieci mobilne w nowej technologii w Polsce, jak i liczne zalecenia, co zrobić, aby inwestycje te przyniosły oczekiwany efekt.

Dyskusja o sieciach 5G zorganizowana przez redakcję odbyła się przy tym w dniu, gdy premier Mateusz Morawiecki przedstawił projekt rozdysponowania tzw. krajowego planu odbudowy (KPO), finansowanego z tzw. Recovery Plan Unii Europejskiej. Założono, że na cyfryzację przeznaczone zostanie z KPO 3 mld euro. Ponad jedna trzecia – 1,4 mld euro – stanowić ma wsparcie budowy sieci telekomunikacyjnych, zarówno stacjonarnych, jak i mobilnych.

Potrzebna strategia

Właśnie w kontekście KPO, przed publikacją powyższych założeń, głos podczas debaty zabrała Zofia Wetmańska. Zwróciła uwagę na dwa aspekty: przejrzystość przygotowań do wykorzystania pieniędzy przeznaczonych na odbudowę po pandemii i dalekowzroczność przy wydatkowaniu środków unijnych. – Wielu przedsiębiorców nie miało do tej pory okazji zapoznać się z planem KPO – mówiła analityczka.

Podała przykład Czech, które większość pieniędzy przeznaczą na cyfryzację sektora publicznego, w tym szpitale i szkoły. – Ma to ogromne znaczenie, bo pozwala budować odporność na szok, którego teraz doświadczamy – komentowała. Jako przykład innego podejścia, gdzie większość funduszy – z przeznaczeniem na innowacje – otrzymał sektor prywatny podała Hiszpanię. – Tworzone są strategie, które mają pozwolić na wdrożenie sieci 5G – mówiła, wskazując również na Grecję i Rumunię.

– W strategii, które przygotowywała Polska, komponent wdrożenia 5G wydaje się zaniedbany. Porcja na R&D jest niewspółmierna do potrzeb – powiedziała.

Na prośbę gospodarza oceny rozwoju sieci 5G w Polsce na tle świata podjął się dyrektor z Digital Poland. – Europa odpadła w wyścigu 5G. My zaś jako kraj jesteśmy w Europie na samym końcu. O ile w Europie na sieci 5G przeznaczono już prawie 40 proc. pasma z zakresu 700 MHz, to w Polsce nie odbyła się żadna aukcja (na częstotliwości dla sieci 5G – red.) – mówił Mieczkowski.

Próba aukcji 5G spaliła na panewce, gdy w ub.r. rząd skrócił kadencję prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej i wprowadził przepisy wymuszające przeprowadzenie aukcji z uwzględnieniem warunków bezpieczeństwa, o które zadbać muszą zwycięskie telekomy. – Mówimy o paśmie priorytetowym 3,4–3,8 GHz. Bez niego jest mniej terminali dla użytkowników, dla fabryk, dla biznesu przyszłości – wyliczał Mieczkowski.

Jego zdaniem istotne jest, że inaczej niż 13 państw UE, Polska nie ma osobnego dokumentu ze strategią 5G.

Przepychanie koncepcji

– Brakuje kluczowych częstotliwości, mamy opóźnienie aukcji. Dlaczego tak się dzieje? – pytał Paweł Rożyński.

– Nawiązując do głównego pytania debaty, jak wdrożyć 5G z korzyścią dla społeczeństwa i państwa, to powiedziałbym jedno: szybko – odpowiedział mu Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan i przewodniczący rady nadzorczej Orange Polska. W jego ocenie, powodem opóźnień w aukcji jest „przepychanka co do sposobu wdrożenia sieci 5G”. – Związana jest ona z tym, że powstała koncepcja #Polskiego5G. Ta koncepcja gdzieś się przepracowuje, najwidoczniej bez zadowalających rząd skutków – powiedział Witucki.

#Polskie5G, pomysł wysunięty przez Exatel, ma być operatorem hurtowej sieci 5G w paśmie 700 MHz. Państwo (poprzez PFR) posiadałoby 51 proc. udziałów, a operatorzy prywatni pozostałe w zamian za infrastrukturę. Sieć byłaby otwarta i mogliby z niej korzystać wszyscy chętni, by świadczyć usługi detaliczne. Rozmowy na ten temat trwają od ponad roku.

Głosem odmiennym w debacie był Piotr Arak, dyrektor PIE. W jego ocenie aukcja 5G została przesunięta z powodu epidemii koronawirusa Covid-19. – Nie odstajemy od innych państw europejskich. Dokładnie w tej samej sytuacji były Francja, Szwecja i jeśli mnie pamięć nie myli, to Indonezja. Aukcja powinna odbyć się w terminie, w którym skupienie władz państwa i służb bezpieczeństwa może być na tym obszarze, a nie na ochronie zdrowia i innych zagrożeniach, które pojawiły się w 2020 roku – argumentował.

– Sam wątek wyjścia z pomysłem budowania synergii między sektorem prywatnym a publicznym jest wart uwagi. Warto go urealnić – uważa Mieczkowski. W raporcie podał przykłady prób budowy sieci mobilnych z udziałem państwa. – Jedyny przypadek, gdzie sieć działa, ale została upolityczniona i nie jest wykorzystywana przez dużych operatorów prywatnych, to Red Compartida w Meksyku – podał Mieczkowski. Według niego w Polsce państwo mogłoby odpowiadać za budowę rdzenia sieci, a operatorzy prywatni za nadajniki.

KOT straszakiem?

Ostatnim oficjalnym powodem odsunięcia w czasie aukcji 5G są prace nad nowelizacją ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Na ostatniej prostej wybuchła awantura, ponieważ dodano zapis o operatorze narodowym (kiedyś zwanym krajowym operatorem telekomunikacyjnym – KOT).

Z jednej strony chodzi o to, aby #Polskie5G otrzymało pasmo 700 MHz, z drugiej – i tutaj debata jest najgorętsza – o zapisy wprowadzające operatora sieci komunikacji strategicznej (OSKS).

Witucki uważa, że znowu chodzi o #Polskie5G. – KOT został dopisany do ustawy jako straszak na operatorów komercyjnych: jeśli nie dogadacie się z nami, to my sobie stworzymy „nową Tepsę”, zaczniemy odbudowywać operatora narodowego pod kontrolą państwa – powiedział.

– Państwo powinno wybrać, czy chce grać główne skrzypce w tworzeniu narodowych podmiotów, które będą walczyły z rynkowymi, czy chce wspierać firmy i umożliwiać im szybszą transformację, potrzebną sektorowi prywatnemu – mówiła Wetmańska.

Accenture szacowało, że wdrożenie sieci 5G w Polsce może wygenerować wzrost PKB o ponad 63 mld zł i przyczynić się do powstania prawie 98 tys. nowych miejsc pracy.

– W praktyce wartością 5G są technologie przemysłowe. Do tego potrzebne jest jak najszybsze uruchomienie aukcji – powtórzył szef Lewiatana.

Bezpieczeństwo i pieniądze

– Kwestia powodująca opóźnienie wdrażania 5G dyskutowana w różnych stolicach Europy, to względy bezpieczeństwa – mówił również Arak. – To istotna batalia, która się toczy praktycznie w każdym kraju w UE, który rozpisuje aukcję, a nawet modyfikuje swoje prawodawstwo pod tym kątem. To kwestia zwiększenia bezpieczeństwa i niezależności technologicznej – dodał dyrektor PIE.

Zdaniem Mieczkowskiego, rozmowy o cyberbezpieczeństwie trwają długo ze względu na duży udział „firm z Azji” i z powodu solidarności ze Stanami Zjednoczonymi, które toczą wojnę handlową z Chinami.

– W każdym kraju ściera się bardzo dużo różnych interesów, jak postępować z siecią 5G. Jest dość jasne, że gros państw europejskich patrzy bardziej na Stany Zjednoczone. Warunki bezpieczeństwa zależą od położenia geograficznego – mówił Piotr Arak.

Dyrektor Digital Poland ocenił też, że sprawa chińskich dostawców zostałaby rozstrzygnięta dawno, gdyby polski rząd – wzorem innych krajów, np. Finlandii – zgodził się na dofinansowanie wymiany sprzętu lub wydłużył jej czas.