Sferia i MAC zawarły ugodę: aukcja 800 MHz uboższa o 1/6 pasma

Choć ugoda między resortem a Sferią została zawarta 16 lipca, MAiC poinformował o niej 14 sierpnia po południu, tuż przed długim weekendem. W życie weszła 5 sierpnia.

Jak podano, zgodnie z warunkami ugody, Sferia uzyska zmianę posiadanej częstotliwości, a jej właściciele wycofali roszczenia względem państwa polskiego z Międzynarodowego Trybunału Arbitrażowego w Paryżu (domagali się wstępnie 1,5 mld zł). Jednocześnie prezes UKE Magdalena Gaj została zobowiązana do dokonania zmiany rezerwacji z pasma 824-830 MHz oraz 869-875 MHz na pasmo 816-821 MHz oraz 857-862 MHz.

Resort cyfryzacji zapewnił, że rekompensata przyznana Sferii w ramach ugody nie zakłóci normalnego funkcjonowania rynku telekomunikacyjnego w Polsce, gdyż w wyniku zmiany rezerwacji Sferia uzyska 1/6 część pasma, która będzie przedmiotem aukcji lub przetargu na pozostałe częstotliwości z pasma 800 MHz.

Jak czytamy w komunikacie, zakończenie sporu i przeniesienie Sferii w ten zakres częstotliwości wyeliminuje kilka istotnych problemów z punktu widzenia zarówno Skarbu Państwa (w wymiarze materialnym i wymiarze rozwoju systemu bezpieczeństwa na kolei), jak i przedsiębiorców, którzy przy istniejących zakłóceniach nie mogliby pewnie prowadzić działalności gospodarczej

Inwestorzy oraz Sferia zobowiązali się, że do 31 grudnia 2015 r. nie wezmą udziału w jakiejkolwiek aukcji lub przetargu na pozostałe częstotliwości z zakresu dywidendy cyfrowej (tj. 790-862 MHz), który zostanie ogłoszony przez Prezesa UKE.Według naszych informacji konsultacje dokumentacji aukcyjnej ruszą jeszcze w tym miesiącu.

MAC po raz pierwszy opisało tło i podało szczegóły sporu.

Komunikat mówi m.in., że „w listopadzie 2011 r. właściciele Sferii S.A – spółki prawa cypryjskiego Juvel Ltd i Bithell Holdings Ltd poinformowali rząd RP o tym, że zamierzają zaskarżyć w ich ocenie niezgodne z prawem decyzje prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej do Trybunału Arbitrażowego w Paryżu. Przedmiotem sporu była niemożność efektywnego korzystania przez Sferię z częstotliwości radiowych w paśmie 850 MHz, na którym Sferia chciałaby budować  sieć LTE. Wartość przedmiotu sporu oszacowano na około 1,5 mld zł.

Inwestorzy zastrzegli, że jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od dnia notyfikacji sporu polubowne negocjacje nie doprowadzą do jego rozstrzygnięcia skorzystają z prawa wszczęcia arbitrażu inwestycyjnego”.

Jak podało ministerstwo, w 2012 r. MAiC po szczegółowej analizie dokumentów i decyzji wydanych w stosunku do Sferii zwrócił się do Sferii o doprecyzowanie wysokości dochodzonych roszczeń oraz o podanie informacji dotyczących sposobu określenia domniemanej szkody. Ewentualne prowadzenie rozmów ugodowych wymagało bowiem między innymi stanowiska strony, co do oczekiwanych rekompensat. MAiC otrzymał stosowne informacje pod koniec 2012 roku (7 listopada 2012), w związku z czym przeprowadzona została gruntowna analiza przedstawionych przez Sferię okoliczności i argumentów, a w szczególności możliwości polubownego rozwiązania sporu.

W dalszej części komunikatu czytamy:

„Dnia 9 maja 2013 r. właściciele Sferii skierowali wniosek o arbitraż w sporze z RP do Trybunału Arbitrażowego Międzynarodowej Izby Handlowej w Paryżu. Wniosek został złożony na podstawie polsko-cypryjskiej umowy o wzajemnej ochronie inwestycji z 1992 r. Z uwagi na ochronę ważnych praw oraz interesów Skarbu Państwa Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji upoważniło Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa do wykonywania zastępstwa procesowego RP przed Trybunałem oraz przygotowując się do ewentualnego postępowania wskazało arbitra do składu orzekającego.

Sprawa została zapoczątkowana już w 2003 r. wydaniem przez Prezesa URTiP decyzji z dnia 31 grudnia 2003 r. dokonującej rezerwacji częstotliwości w zakresie 838 MHz – 843 MHz oraz 883 MHz – 888 MHz, przeznaczonych do wykorzystywania w stacjonarnej sieci telefonicznej na obszarze RP, do dnia 31 grudnia 2018 r.

W związku ze stwierdzeniem występowania szkodliwych zakłóceń rezerwacja ta została następnie zmieniona na podstawie decyzji Prezesa URTiP z dnia 20 października 2005 r. (posiadany zakres 838 – 843 MHz oraz 883 – 888 MHz zmieniono na  zakres 824 – 830 MHz oraz 869 – 875 MHz, zakres ten Spółka użytkuje obecnie). Od momentu kolejnej zmiany decyzji – 19 marca 2009 r., Sferia posiada prawa do wykorzystywania przyznanych jej częstotliwości, zarówno w służbie stałej jak i ruchomej. Jednocześnie UKE odmawiało wydania pozwoleń radiowych w oparciu o powyższą decyzję, z uwagi na to, że wykonywanie tej decyzji przez Sferię generowałoby zakłócenia w paśmie częstotliwości radiowych obejmującym dywidendę cyfrową oraz częstotliwościach przeznaczonych w UE do wykorzystywania przez system GSM-R, co stanowiłoby realne zagrożenie dla bezpieczeństwa transportu kolejowego.

Na skutek wydanych decyzji Inwestorzy podjęli kroki prawne przeciwko rządowi RP. Dnia 14 listopada 2011 r. został notyfikowany spór w Trybunale Arbitrażowym przeciwko Polsce.

Minister Administracji i Cyfryzacji jako minister właściwy do spraw łączności został wyznaczony do prowadzenia tego postępowania ze strony rządu RP. MAC dokonał rzetelnej analizy argumentacji dotyczącej przedmiotowej sprawy zarówno pod kątem wejścia w spór, jak również możliwości ugodowego rozstrzygnięcia tego problemu, mając na celu znalezienie rozwiązania, które będzie minimalizować negatywne skutki dla Skarbu Państwa.

Przeprowadzone zostały niezależne ekspertyzy mające na celu oszacowanie wartości roszczeń w sporze inwestycyjnym, a także niezbędne ekspertyzy merytoryczne. Ekspertyzy te wykazały, że:

Problem związany z możliwością wykonywania działalności przez Sferię z wykorzystaniem przydzielonych Spółce zakresów częstotliwości tkwi już w pierwotnym przydziale częstotliwości tj. w decyzji z dnia 31 grudnia 2003 r.  o czym może świadczyć chociażby fakt konieczności zmiany tej decyzji z uwagi na występujące zakłócenia w pracy sieci GSM.

Przyznanie jednak Sferii decyzją z dnia 20 października 2005 r. niezharmonizowanego międzynarodowo pasma powoduje w chwili obecnej poważne problemy przy wydawaniu dla Sferii pozwoleń radiowych, ponieważ w większości przypadków Prezes UKE – w procesie koordynacji międzynarodowych – otrzymuje stanowisko państw sąsiednich o braku zgody bądź zgodę po warunkiem.

Decyzja UKE z marca 2009 r., którą została dopuszczona ruchomość z dzisiejszego punktu widzenia nie powinna była nigdy mieć miejsca. Należy jednak zauważyć, iż pierwotnie Prezes UKE wydał decyzję odmowną, jednak WSA uchylił tą decyzję Prezesa UKE i nakazał mu wydanie decyzji pozytywnej dla Sferii, dopuszczającej służbę ruchomą.

Podzakres częstotliwości przyznany Sferii znajduje się w niedalekim sąsiedztwie zakresu częstotliwości przeznaczonego do wykorzystania w systemie GSM-R, który jest wdrażany w krajach UE dla zapewnienia interoperacyjności systemu kolei. Separacja pomiędzy częstotliwościami wykorzystywanymi przez Sferię a częstotliwościami GSM-R jest niewystarczająca do wykluczenia groźby powstawania zakłóceń w pracy systemu GSM-R w sytuacji wydania dla Sferii (w chwili obecnej) pozwoleń i wybudowania przez Spółkę sieci na terenie całego kraju.

Wydanie obecnie dla Sferii pozwoleń radiowych na przyznane, problematyczne częstotliwości, kiedy system GSM- R jeszcze nie powstał (przypuszczalnie może powstać za 2-3 lata), może spowodować, iż podmiot ten rozpocznie inwestycje oraz świadczenie usług. Docelowo skutkowałoby to, po uruchomieniu GSM-R koniecznością wyłączenia sieci Sferia i roszczeniami do Skarbu Państwa  o odszkodowanie. Ponadto, w przypadku utrzymywania takiego stanu rzeczy mogłoby się okazać, że zarówno inwestycje poczynione przez Sferię w najbliższych latach, jak nakłady inwestycyjne związane z budową systemu GSM-R byłyby dużo wyższe”.

MAC tłumaczy m.in., że dotychczasowe zasoby częstotliwości wyznaczone na potrzeby systemów GSM-R są niewystarczające, w związku z tym Komisja Europejska planuje rozszerzenie zasobów częstotliwościowych dla tego systemu. Wówczas pojawi się bardzo poważny problem, ponieważ zakresy częstotliwości Sferii i GSM-R będą się w części pokrywały i w takiej sytuacji nie będzie możliwości równoczesnej pracy obu systemów bez groźby ich wzajemnego zakłócania się.

„W najbliższym czasie spodziewane jest wydanie przez UE regulacji w sprawie przeznaczenia zakresu 821-832 MHz dla systemów tzw. PMSE (Programme Making Special Events), wykorzystywanych w procesie produkcji filmów, programów radiowych i telewizyjnych a także podczas imprez masowych realizowanych na żywo (np. mikrofony bezprzewodowe, kamery bezprzewodowe, itp.). Jest bardzo prawdopodobne, że regulacje te zobowiążą państwa członkowskie do przeznaczenia wspomnianego zakresu dla PMSE na zasadzie wyłączności (t.j. bez możliwości wykorzystania go przez inne systemy). Jeden z podzakresów Sferii (824,4-829,44 MHz) znajduje się dokładnie w środku zakresu przewidzianego dla PMSE i w tej sytuacji pojawi się realna groźba konieczności cofnięcia rezerwacji Sferii.

Do końca roku 2013 planowane jest przeprowadzenie w Polsce aukcji na częstotliwości z zakresu tzw. dywidendy cyfrowej. W podzakresie 791-821 MHz będą nadawały stacje bazowe systemów szerokopasmowych korzystających z zasobów dywidendy cyfrowej  (np. LTE), natomiast w podzakresie 824,4-829,44 MHz pracują odbiorniki stacji bazowych Sferii S.A. Wystąpi wówczas analogiczne zagrożenie, jak w przypadku systemu GSM-R, przy czym tym razem stacje Sferii S.A. będą narażone na poważne zakłócenia pochodzące od stacji bazowych systemu LTE” – podał resort.

Pierwsze opinie operatorów o ugodzie MAiC/Sferia publikujemy poniżej.

Jacek Niewęgłowski, członek zarządu P4: