To nie są wieloramienne automaty przemysłowe z hal fabrycznych czy humanoidalne roboty, których zdjęcia ilustrują prezentacje dotyczące automatyzacji. Systemy RPA czy samouczące się algorytmy trudno pokazać na fotografii, ale to one wchodzą na coraz większą skalę do tzw. prac umysłowych w Polsce i na świecie, przejmując powtarzalne (choć nie zawsze proste) zadania.

– Rodzime przedsiębiorstwa zaczynają przełamywać bariery, które utrudniały im wdrażanie automatyzacji na dużą skalę i patrzą na te rozwiązania, jak na proces, który powinien dotyczyć całej organizacji – twierdzą autorzy raportu firmy audytorsko-doradczej Deloitte, która przebadała 523 menedżerów największych przedsiębiorstw w 26 krajach.

CZYTAJ TAKŻE: Robotyzacja może być szokiem. Bezrobocie i nowe podatki?

W tym w Polsce, gdzie prawie połowa menedżerów stwierdziła, że w ich firmach wprowadza się już inteligentną automatyzację. Co prawda na razie robią w niewielkim zakresie, bo 36 proc. ankietowanych deklaruje, że w ich organizacjach pilotażowo pracuje od 1 do 10 robotów.

Sztuczna inteligencja na próbę

Tylko 6 proc. menedżerów w Polsce (i 8 proc. na świecie) twierdzi, że w ich firmach wdrożono już ponad 50 automatyzacji, co można uznać za dużą skalę. W dodatku z badania wynika, że nawet duże firmy bazują głównie na RPA, czyli robotyzacji prostych, powtarzających się zadań takich jak np. skanowanie dokumentów czy wprowadzanie danych do systemów. Niewiele tak naprawdę wykorzystuje inteligentną automatyzację, w której narzędzia RPA łączone są ze sztuczną inteligencją (AI), w tym uczeniem maszynowym. AI pomaga zautomatyzować bardziej zaawansowane ludzkie umiejętności, takie jak rozpoznawanie obrazu, analizę emaila czy czytanie zeskanowanych dokumentów wyciągając z nich określone dane i jednocześnie je klasyfikując.

Tylko 12 proc. menedżerów w Polsce i 11 proc. na świecie wskazało, że ich firmy są już na poziomie skalowania technik automatyzacji z wykorzystaniem AI. Zdecydowanie więcej (27 proc. w Polsce i 36 proc. na świecie) wprowadziła je na razie na niewielką skalę a pozostałe mają to w planach albo -co piąta duża firma- koncentrują się na RPA.

Korzyści i bariery

To niewiele biorąc pod uwagę dostrzegane przez menedżerów korzyści z automatyzacji. Najczęściej wskazują lepszą wydajność, redukcję kosztów, lepsze doświadczenia klienta i większą dokładność, która pomaga też obniżyć koszty dzięki ograniczeniu liczby błędów.

CZYTAJ TAKŻE: O przyszłości robotów zdecydują księgowi

– Choć widzimy dużą zmianę w podejściu polskich przedsiębiorstw do inteligentnej automatyzacji, to wciąż jednak redukcja kosztów produkcji jest główną korzyścią, jakiej oczekują – mówi Wojciech Sygnowski, partner i lider obszaru integracji systemów oraz robotyki i inteligentnej automatyzacji w Deloitte. Jak szacują jej eksperci, w ciągu trzech lat automatyzacja może zapewnić średnie obniżenie kosztów o 22 proc.

Zdając sobie sprawę z korzyści z automatyzacji menedżerowie dostrzegają też wiele barier utrudniających automatyzowanie procesów. W Polsce najczęściej wskazywaną przeszkodą (58 proc. wskazań) jest dostosowanie infrastruktury i systemów IT. W wielu firmach są one zlepkiem różnych, nie zawsze połączonych rozwiązań – tym bardziej, że duże przedsiębiorstwa mają zwykle za sobą fuzje i przejęcia mniejszych spółek, które miały własne systemy IT. Niewiele mniejszym wyzwaniem jest fragmentacja procesów biznesowych, która w skali świata jest barierą numer jeden (66 proc. wskazań) a w Polsce znalazła się na drugim miejscu. Ta bariera byłaby jeszcze większa, gdyby nie szybki rozwój centrów usług wspólnych i outsourcingu procesów biznesowych- które wymuszają ich usystematyzowanie i opisanie. Dlatego też awangardą RPA czy inteligentnej automatyzacji są w Polsce nowoczesne usługi dla biznesu.

CZYTAJ TAKŻE: Roboty nadchodzą. Sprawdź, czy odbiorą ci pracę

Trzeci na liście przeszkód jest brak określonej wizji dotyczącej inteligentnej automatyzacji a na czwartym miejscu – koszty wdrożenia. Na świecie większym problemem niż te koszty jest brak potrzebnych umiejętności, czyli specjalistów od inteligentnej automatyzacji, na który wskazuje ponad jedna trzecia menedżerów. W Polsce tylko niespełna co piąty.

2,5 miliona nowych etatów

Jednak Piotr Kurek, starszy menedżer w zespole robotyki i inteligentnej automatyzacji w Deloitte twierdzi, że konkurencja o specjalistów od RPA i inteligentnej automatyzacji jest już bardzo silna a będzie jeszcze ostrzejsza. Jednak większą barierą niż brak ludzi jest na razie w Polsce brak wsparcia ze strony kierownictwa (35 proc.) i ogólny opór wobec zmian, który w tym przypadku nasilają katastroficzne prognozy o wypieraniu pracowników przez roboty. Tymczasem ankietowani menedżerowie ocenili, że w ciągu najbliższych trzech lat automatyzacja zwiększy możliwości zatrudnienia w ich firmach o 27 proc.

CZYTAJ TAKŻE: Polak technosceptykiem: marzy o „elektryku”, ale boi się robota

– To oznacza prawie 2,5 miliona dodatkowych pełnoetatowych pracowników. A mówimy tylko o 523 organizacjach, które wzięły udział w naszym badaniu. To doskonale pokazuje, jak znakomitą okazją do zwiększenia produktywności, ale też wpłynięcia na rynek pracy jest skalowanie automatyzacji. Rola pracowników zostaje przeprojektowana, a ich praca nabiera większego znaczenia – twierdzi Piotr Kurek. Na razie jednak 44 proc. badanych firm nie ma jeszcze szacunków, w jaki sposób ich strategie automatyzacji wpłyną na pracowników a 60 proc. nie wie, czy automatyzacja będzie wymagała od ich pracowników przekwalifikowania.