W trosce o bezpieczeństwo młodych osób w internecie

To największe w Polsce cykliczne wydarzenie dotyczące bezpieczeństwa dzieci online współorganizowane przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę oraz Państwowy Instytut Badawczy NASK. Jest ono niezwykle ważne, gdyż problem nabrzmiewa. Tym bardziej, że dzieci w internecie spędzają coraz więcej czasu. Aktualnie, jak informuje NASK, jest to już 40 godzin tygodniowo.

Wagę do bezpieczeństwa młodych ludzi w sieci przykłada zarówno Ministerstwo Cyfryzacji, jak i resort edukacji narodowej, o czym może świadczyć obecność obojga ministrów na konferencji. – Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży jest najważniejsze. To dla nas wszystkich odpowiedzialność za młode pokolenia, za ich przyszłość. Tym bardziej, że nie ma już podziału na bycie offline i online. I nie możemy powiedzieć – bądź offline, a będziesz bezpieczny. To przecież też wpływ algorytmów na psychikę, samoocenę i obraz świata, jaki codziennie młodzi ludzie w swojej głowie odtwarzają, będąc 5-6 godzin codziennie w internecie – mówił Krzysztof Gawkowski, wicepremier i minister cyfryzacji, wskazując też na inne zagrożenia takie jak deepfake'i, dezinformację i hejt.

Bez hejtu w necie

Przypomniał, że resort cyfryzacji ogłosił trzy tygodnie temu program „Włącz Szacunek. Wyłącz hejt.” będący zestawem konkretnych działań mających na celu ochronę dzieci i młodzieży w internecie. Ma to być fundament odpowiedzialności w państwie, w którym hejt nie może być ceną wolności słowa. Podczas konferencji Gawkowski zapowiedział też nowe przepisy dotyczące usług cyfrowych w Polsce, w myśl których nielegalne treści będą znikały z internetu szybko, tj. w minuty, jak to jest potrzebne i społecznie oczekiwane, a nie jak dzieje się to obecnie w godziny, dni, a nawet tygodnie. Zdaniem wicepremiera Gawkowskiego potrzebujemy w Polsce nowej kultury internetu, opartej na empatii i odpowiedzialności dorosłych za dzieci. I dlatego branża technologiczna, od indywidualnego programisty po wielkie platformy cyfrowe, powinna projektować technologie z myślą o dzieciach, a dobro dziecka powinno być podstawowym standardem, a nie wyjątkiem.

– To nasza wspólna odpowiedzialność, gdzie programista rozumie potrzebę, a platforma cyfrowa, bez względu na jej wielkość, umie tę potrzebę wymusić, bo wie, że ona jest w jej standardzie etycznym. Trzeba kłaść silny nacisk na rozwiązania dotyczące odporności cyfrowej dzieci – tłumaczył Gawkowski, podkreślając, że najtrudniejsza sprawa to wciąż odpowiedzialność za to, jak ten świat kształtowany jest w realnym życiu, zważywszy na fakt, że w szkole dziecko z telefonu korzysta 30 minut, a w domu aż 5 godzin dziennie. To jasno pokazuje, że najwięcej nielegalnych treści dzieci przeszukują wtedy, kiedy mają nieokreślony dostęp do telefonu, bo w domu na ogół nikt ich nie kontroluje. W rezultacie oczekiwanie społeczne jest takie, że nielegalne treści będą z sieci znikać szybko, a na pewno zdecydowanie szybciej niż ma to miejsce teraz.

Czytaj więcej

Globalne Interesy

Wicepremier Gawkowski: Kilka miliardów złotych z podatku cyfrowego rocznie. „Na innowacje i jakościowe treści”

Coraz więcej wiadomo o planach wprowadzenia podatku cyfrowego, który opłacałyby największe koncer...

– Stawką jest bezpieczeństwo dzieci, ale także bezpieczeństwo państwa – podkreślił wicepremier Gawkowski. W jego ocenie praca nad zachowaniem bezpieczeństwa dzieci musi odbywać się jednocześnie w szkołach, domach i w instytucjach, bo tylko synergia działań pozwoli je zachować. Tym bardziej, że nowe technologie nie znają granic i dlatego trzeba je umiejętnie wyznaczyć.

Promocja zdrowia i higieny cyfrowej

Jak zauważyła Barbara Nowacka, minister edukacji narodowej, internet zdominował obecnie część kontaktów społecznych, co niestety widać także w tym, jak kształtowane są te relacje. – To o tyle istotne, że żyjemy w czasach wyjątkowych i naprawdę niebezpiecznych z wielu powodów. Czasach, kiedy widmo wojny nie jest tylko wspomnieniem dziadków, ale doświadczeniem naszych sąsiadów w Ukrainie. Doświadczeniem dzieci, które trafiły do polskich szkół. I patrząc na wydarzenia z ostatnich dni możemy uznać, że wojna hybrydowa i dezinformacyjna wkracza także do Polski. I najbardziej narażone są na nią dzieci. Dlatego, że mają najmniej doświadczenia i są najłatwiejszym celem ataku – mówiła szefowa Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN). Przyznała, że państwo w obliczu nowych technologii, które są nieodłączną częścią naszego życia stoi niejako na rozdrożu.

– Z jednej strony bardzo chcemy, żeby jak najwięcej nowych technologii było oswojonych, aby młodzież je poznawała. Dlatego inwestujemy środki z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). To w sumie 5 mld zł w najbliższych latach, które trafi na cyfryzację polskiej szkoły. Począwszy od sieci LAN, poprzez sprzęt, pracownie STEM i AI. 12 tys. szkół będzie wyposażonych w pracownię AI, 4 tys. w pracownie STEM. 88 tysięcy nauczycielek i nauczycieli w najbliższych latach skorzysta ze szkoleń w tym zakresie. Sprzęt, który trafi do szkół i nauczycieli to narzędzia. A z drugiej strony są i wyzwania takie jak m.in. fala dezinformacji, sztuczna inteligencja, nad którą możemy się zastanawiać, czy jest przyjacielem czy wrogiem, jak z niej skorzystać. To także zagrożenia takie jak cyberprzemoc, cyberbullying, deepfake'i, które też są niestety codziennością – tłumaczyła Barbara Nowacka, podkreślając, że z jednej strony państwo dostarcza sprzęt i narzędzia, a z drugiej widzi potężne ryzyka, jakie stoją za nieumiejętnym korzystaniem z tych narzędzi. Jak stwierdziła, państwo ma pełną świadomość, że odpowiedzialność jest bardzo szeroka. To odpowiedzialność rządzących za dobre polityki, chociażby ograniczenia w dostępie wiekowym do platform, do treści niewskazanych dzieciom. Ograniczenia w korzystaniu z urządzeń mobilnych, chociażby w czasie lekcji, gdzie to nauczyciel powinien mieć kontrolę nad tym, w jaki sposób i czy w ogóle dane narzędzia są używane. Trzeba jednak pamiętać, że dziecko w szkole korzysta z telefonu ok. 30 minut, a potem jest to już odpowiedzialność rodziców, jak dziecko spędza wolny czas i jak spędzają ten wolny czas razem. – Nauczyciele i szkoła mogą mówić, jak budować relacje i wspierać je w środowisku szkolnym, klasowym. Nic jednak nie zastąpi odpowiedzialności rodzica. To wspólna odpowiedzialność. Jej przerzucanie nie jest rozwiązaniem. A z drugiej strony, fundamentalne jest zaufanie do nauczycieli, którzy mają fachową wiedzę, jak opowiadać o cyberzagrożeniach, cyberprzemocy albo jak rozróżnić fałszywe informacje – dodała Nowacka, przypominając, że w tym roku wśród kierunków polityki oświatowej państwa wskazała promowanie higieny cyfrowej i bezpiecznego poruszania się w sieci, a także rozwijanie umiejętności krytycznej analizy dostępnych tam informacji.

Odpowiedzialność za dzieci

Udział w konferencji wzięła też Rzeczniczka Praw Dziecka. – Łączy nas coś najważniejszego, czyli bezpieczeństwo dzieci, ale łączy nas także odpowiedzialność za dzieci. Odpowiedzialność we wszystkich sferach, w których one funkcjonują, a jedną z nich jest internet. To codzienne życie polskich dzieci. I my od tego nie uciekniemy. Jest to niemożliwe, ale gdy rozmawiamy z dziećmi i kiedy dzieci do nas dzwonią na dziecięcy telefon zaufania, to często mówią, że w świecie wirtualnym brakuje im przewodników, osób, z którymi mogłyby porozmawiać o tym, jak ten wirtualny świat wygląda, co jest prawdą, a co jest fałszem – mówiła Monika Horna-Cieślak, Rzeczniczka Praw Dziecka, podkreślając, że wszyscy uczestnicy konferencji są dla dzieci przewodnikami, osobami niesamowicie ważnymi, które mogą im pomóc i uczynić, aby dzieci były bezpieczne i szczęśliwe. Rzeczniczka Praw Dziecka podkreśliła też, że z ogromną radością przyjmuje wszystkie projekty ustaw, które są przygotowywane w Ministerstwie Cyfryzacji, a które mają na celu ochronę dzieci przed nielegalnymi treściami, ale także treściami, które są dla dzieci szkodliwe. Rzeczniczka docenia też edukację zdrowotną, w której niesamowicie ważne są elementy związane z tym, jak dbać o zdrowie psychiczne, w tym jak korzystać z internetu i jak informować, gdy w sieci dzieje się coś złego. – Kieruję wielkie słowa podziękowania dla Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę i NASK, które konsekwentnie mówią nam o tym, że bezpieczeństwo w sieci to jest temat, o którym nigdy nie możemy zapomnieć – podkreśliła Horna-Cieślak.

Nieustanne wyzwania

– NASK to instytucja, która od początku swojego istnienia zajmuje się działaniami na rzecz bezpieczeństwa cyfrowego, ale też jesteśmy bardzo dumni, że od kilku lat zajmujemy się działaniami, które mają chronić w świecie cyfrowym tego najmłodszego obywatela – mówiła Anna Rywczyńska, kierowniczka Działu Profilaktyki Cyberzagrożeń w NASK oraz koordynatorka Polskiego Centrum Programu Safer Internet.