Borys Pastusiak, Kamila Kawecka: Cyfryzacja z turbodoładowaniem

W Polsce liczba osób, które skorzystały z co najmniej jednej usługi internetowej, wzrosła od początku pandemii z 66 proc. do aż 78 proc. – wynika z najnowszej analizy McKinsey & Company. To oznacza ok. 3,6 mln nowych użytkowników usług cyfrowych. Do najpopularniejszych takich usług w Polsce należały bankowość internetowa, zakupy w sieci i rozrywka. Podobny trend odnotowano w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie liczba osób, które skorzystały z co najmniej jednej usługi internetowej, wzrosła o 15 pkt proc., czyli o 12 mln. To więcej niż łączna liczba ludności Słowacji, Chorwacji i Słowenii.

Wyzwania cyfryzacji

Gdy dwa lata temu publikowaliśmy raporty prognozujące potencjał rozwoju gospodarki cyfrowej i określające Polskę oraz kraje regionu jako cyfrowych challengerów, nasze analizy wskazywały, że digitalizacja może być kolejnym motorem napędowym gospodarek Europy Środkowo-Wschodniej. Z szacunków wynikało, że dzięki niej PKB Polski może się zwiększyć do 2025 r. o 64 mld euro, a całego regionu o 200 mld euro.

Wtedy nikt nie mógł przewidzieć wybuchu pandemii i jej wpływu na gospodarkę. Dlatego postanowiliśmy sprawdzić, w jakim stopniu Polska i inne kraje regionu były przygotowane na taki szok oraz czy w kwestiach cyfrowych są w stanie dotrzymać kroku obywatelom, którzy coraz częściej wykorzystują technologie w codziennym życiu i pracy.

CZYTAJ TAKŻE: Słodko-gorzki obraz polskiej cyfryzacji. Do najlepszych jeszcze daleko

Pełny raport zostanie opublikowany za kilka tygodni, ale ze wstępnych danych wynika, że wzrost gospodarki cyfrowej w Europie Środkowo-Wschodniej do końca 2019 r. był o 2 proc. wyższy od przewidywanego dwa lata temu w scenariuszu bazowym i wyniósł 94 mld euro. Niemniej kraje regionu osiągnęły tylko 80 proc. wartości wzrostu założonego w scenariuszu nazwanym przez nas aspiracyjnym (tzn. zakładającym przyspieszenie cyfryzacji do poziomu osiąganego przez najbardziej rozwinięte cyfrowo kraje Europy Północnej). Biorąc pod uwagę, jak szybko w wyniku pandemii konsumenci przestawiają się na kanały cyfrowe, widać, że potencjał przyspieszenia digitalizacji jest ogromny.

Nowi internauci

Nasze analizy wskazują, że w wyniku pandemii z kanałów cyfrowych znacznie częściej korzystają nie tylko młodzi, zazwyczaj błyskawicznie przyjmujący nowinki technologiczne. Tempo adaptacji cyfrowej znacznie wzrosło również u osób powyżej 65. roku życia, zapewne z powodu ryzyka zdrowotnego. Właśnie w tej grupie liczba użytkowników zarówno w Polsce, jak i w całym regionie wzrosła najbardziej – o 40 proc.

Ponadto dwukrotnie zwiększyła się liczba branż, w których konsumenci w Europie Środkowo-Wschodniej zaczęli korzystać z usług internetowych. W Polsce przed pandemią konsumenci korzystali średnio z usług online w 2,9 różnych branż (z dziesięciu określonych w badaniu). Obecnie liczba ta wzrosła do średnio 4,7. Do najpopularniejszych należą bankowość internetowa (korzysta z niej 69 proc. konsumentów) i usługi telekomunikacyjne (51 proc.).

Ciekawszy jest fakt, że w Polsce i regionie podwoiła się liczba użytkowników internetowych usług publicznych. Niestety, cieszą się one najniższymi ocenami w rankingach satysfakcji użytkowników. Prawie dwukrotnie zwiększyła się w Polsce także liczba osób robiących zakupy spożywcze przez internet (z 22 do 42 proc.) oraz korzystających z rozrywki internetowej (wzrost z 25 do 46 proc.).

Ostatni dzwonek

Wzrost popytu na usługi online, który obserwujemy przez ostatnie pół roku, jest bezprecedensowy. Przezwyciężenie kryzysu zależeć będzie przede wszystkim od skuteczności firm i rządów w poszukiwaniu nowych sposobów działania w cyfrowej rzeczywistości. W wielu przedsiębiorstwach wzorce interakcji z klientami radykalnie zmieniły się w wyniku ograniczeń związanych z epidemią. Niektóre firmy postawiły na innowacje i poszerzały modele biznesowe. Decyzje strategicne podejmowano w tempie, które przed pandemią byłoby trudne do wyobrażenia.

Np. Booksy, polska aplikacja do rezerwacji wizyt, koncentrowała się głównie na usługach kosmetycznych. Restrykcje związane z pandemią doprowadziły do 90-proc. spadku liczby rezerwowanych przez aplikację usług. Jednak w ciągu kilku tygodni firma rozszerzyła działalność, podjęła współpracę z wieloma bankami, sieciami sklepów ze sprzętem elektronicznym, umożliwiając ich klientom umawianie spotkań przy użyciu Booksy bez stania w kolejce. Dzięki szybkiej reakcji aplikacja odnotowała 25-proc. wzrost liczby odwiedzających, z czego 10 proc. zainteresowanych było nowymi usługami. Choć początek pandemii nie był dla Booksy łatwy (ograniczenie kosztów i liczby zatrudnionych), to po zmodyfikowaniu modelu biznesowego możliwe było zatrudnienie osób o nowych profilach, które wsparły ekspansję.