Materiał powstał podczas Research@ Poland
Często mówi pani o umiejętnościach związanych ze sztuczną inteligencją (AI) jako czymś, co powinien posiadać każdy uczeń, podobnie było w trakcie konferencji Research@. Jak to powinno wyglądać w praktyce, w klasie?
AI jest już integralną częścią większości narzędzi i usług, z których korzystamy na co dzień. Musimy wykształcić przyszłe pokolenia i wyposażyć je w niezbędne umiejętności oraz narzędzia cyfrowe. Musimy to zrobić, ponieważ AI jest ekspresem do przyszłości. To bardzo szybki pociąg, niczym japoński Shinkansen. Jeśli nie zapewnimy młodym ludziom w nim miejsca, mogą stracić swoją szansę na kształtowanie tej przyszłości. Kluczowe jest zrozumienie, że z tą potężną technologią musimy pracować w sposób wysoce odpowiedzialny, gdyż jej niewłaściwe wykorzystanie może prowadzić do poważnych nadużyć i błędów.
Na spotkaniach z nauczycielami i uczniami często obserwujemy, że początkowa wiedza na temat pochodzenia AI jest ograniczona. Podczas jednej z sesji testowych w ramach projektu AI Quests uczniowie powiedzieli mi wprost: „Teraz rozumiemy, że sztuczna inteligencja to tak naprawdę ludzie. To ludzie stoją za sztuczną inteligencją, prawda?”. Oczywiście, że tak. Byli zaskoczeni mechanizmami działania tej technologii. Naszym zadaniem jest odczarowanie AI, pokazanie jej podstaw technologicznych, aby młodzi ludzie wiedzieli, jak ją rozwijać i wykorzystywać dla dobra całej społeczności.
Sztuczna inteligencja ma potencjał do rozwiązania największych problemów ludzkości. Może być pomocna na przykład w tworzeniu nowych leków, terapii chorób (np. raka) czy w skutecznym reagowaniu na zmiany klimatyczne, które są najpoważniejszymi i najbardziej pilnymi problemami naszych czasów. Dzięki AI możemy dokonywać przełomów, dlatego niezbędne jest wyposażenie obecnego pokolenia w wiedzę i doświadczenie potrzebne do jej odpowiedzialnego rozwijania i wykorzystywania dla dobra ogółu.
A jak sztuczna inteligencja będzie zmieniać rolę nauczycieli?
Przede wszystkim chcę podkreślić, że sztuczna inteligencja nie ma na celu zastąpienia nauczycieli. Widzimy, że AI jest ich potężnym sojusznikiem. Nauczyciele wykonywali dotąd wiele czasochłonnych zadań administracyjnych, w tym planowanie lekcji. Teraz AI może przejąć te zadania i uwolnić ich czas, aby skoncentrowali się na bezpośredniej pracy z uczniami, inspirowaniu i budowaniu kluczowych więzi emocjonalnych, których uczniowie potrzebują. Dzięki temu stają się mentorami i trenerami życiowymi, a nie tylko osobami zajmującymi się bieżącymi czynnościami w klasie. Jest to niezwykle ważna transformacja. AI wzmacnia fundamentalną rolę nauczyciela i uwalnia jego czas, aby mógł zajmować się sprawami najwyższej wagi. Jestem w tej kwestii ogromnie optymistyczna.
Oczywiście, nauczyciele muszą być gotowi nadążać za tempem zmian i aktywnie uczestniczyć w tej nowej erze. Bez rozwijania kompetencji cyfrowych ich rola może zostać osłabiona. Jednak widzę, i rozmawiam z wieloma nauczycielami, że są oni bardzo zainteresowani pogłębianiem wiedzy na temat AI, chętnie konsultują się z nią i wykorzystują jej potencjał. Widzę tu silny efekt domina.
Wspomniała pani o AI Quests. Proszę powiedzieć więcej o tym projekcie, jakie doświadczenia edukacyjne daje dzieciom?
Kiedy myślimy o poznawaniu sztucznej inteligencji, nasza pierwsza myśl to zazwyczaj przyswojenie obszernej teorii. Otóż AI Quests całkowicie wykracza poza ten paradygmat. Sprawiliśmy, że edukacja staje się angażującym eksperymentem w formie gry. Dzięki temu dzieci nie tylko „uczą się o AI”, ale też autentycznie rozumieją, jak się z nią pracuje. Uczniowie prowadzą własne badania, wykorzystują ich wyniki w praktyce i realnie zmieniają świat na lepsze, przechodząc całą drogę: od poznania podstaw AI do etycznego wykorzystania jej dla wspólnego dobra. Podam konkretny przykład. Jako program Google czerpiemy z rzeczywistych projektów badawczych Google Research. Tłumaczymy je uczniom krok po kroku, aby zrozumieli cały proces naukowy i poznali naukowców stojących za tymi innowacjami. Pokazujemy filmy, które przybliżają badaczy i omawiają wpływ ich pracy. Weźmy np. przewidywanie powodzi: Google Research od lat pracuje nad modelami, które mogą ostrzegać społeczności przed katastrofą. W AI Quests pierwsze zadanie zamienia uczniów w badaczy. Trafiają do wioski zagrożonej powodzią i ich misją jest zbudowanie modelu AI, który pomoże im ostrzec mieszkańców. Uczniowie samodzielnie zbierają i filtrują dane, a następnie testują i udoskonalają model, aż osiągną skuteczne narzędzie do przewidywania zagrożeń. Wtedy wracają do społeczności, by przekazać ostrzeżenie. To jest mechanizm, który inspiruje zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Jak inaczej możemy zainspirować następne pokolenie naukowców, jeśli nie w tak angażujący i kreatywny sposób? To tylko jedna z możliwości – stale wprowadzamy też nowe narzędzia do użytku w klasie. Jestem niezwykle dumna z AI Quests, a to dopiero początek. Już za kilka tygodni uruchomimy kolejne zadanie, które będzie dotyczyło zapobiegania ślepocie – to kolejny realny obszar pracy Google Research. Ponownie, przełożyliśmy ten złożony problem na grę. Uczniowie wcielają się w rolę lekarzy i pracowników ochrony zdrowia, mając możliwość dokonania realnej zmiany. To jest nasza fundamentalna idea: dać uczniom narzędzia i poczucie, że mogą zmieniać świat.
Czy systemy edukacyjne będą lub mogą zmieniać się wystarczająco szybko, aby nadążyć za rozwojem AI?
To doskonałe pytanie. Nikt nie może tego zagwarantować. Naszą największą nadzieją – a w zasadzie koniecznością – jest ścisła współpraca całego ekosystemu. Mówię tu o środowisku akademickim, start-upach, przemyśle, wielkich firmach technologicznych, organizacjach pozarządowych oraz rządach.
Wszyscy musimy pracować razem, aby umożliwić nauczycielom i profesjonalistom skuteczne działanie w erze sztucznej inteligencji. Nie twierdzę, że te zawody zostaną zastąpione. Nauczyciele pozostaną nauczycielami, ale ich rola będzie ewoluować.
Dlatego tak kluczowa jest współpraca – musimy działać jako jeden zespół, z jednym, wspólnym celem: wykorzystać sztuczną inteligencję dla dobra ogółu. W edukacji AI wzmocni pozycję nauczycieli, w medycynie – lekarzy, i tak dalej. Jednak osiągnięcie tego wymaga przywództwa, kreatywności i dyscypliny od nas wszystkich.
Materiał powstał podczas Research@ Poland
