Reklama

Nowy nałóg wśród młodych. Psycholodzy biją na alarm po szokującym raporcie

Można się zwierzyć, poradzić, a nawet zlecić napisanie wiadomości kończącej związek. „AI jest zawsze dostępna. Nigdy się tobą nie nudzi. Nigdy cię nie ocenia” – twierdzą nastolatkowie. I zwracają się do niej, a nie do przyjaciół czy rodziców.

Publikacja: 24.07.2025 11:20

AI może zmienić sposób, w jaki kształtują się relacje międzyludzkie, oraz pogłębić kryzys samotności i nasilić problemy ze zdrowiem psychicznym młodych

Foto: Adobe Stock

Urszula Lesman

Reklama

Przez ostatnie lata głównym tematem związanym z dziećmi i AI była obawa przed oszukiwaniem przez nie w szkole, np. na sprawdzianach. Tymczasem sztuczna inteligencja odgrywa znacznie większą rolę w ich życiu niż zakładali dorośli. AI stała się źródłem porad osobistych, wsparcia emocjonalnego, codziennego podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów.

„Wszyscy teraz używają AI do wszystkiego. To naprawdę przejmuje kontrolę” – powiedziała agencji Associated Press uczennica szkoły średniej w Kansas, która regularnie korzysta ze sztucznej inteligencji. „Myślę, że dzieci używają AI po to, by nie musieć myśleć” – dodała.

Ilu nastolatków korzysta z AI?

Według nowego badania przeprowadzonego przez Common Sense Media – organizację badającą rozsądne korzystanie z ekranów i mediów cyfrowych – ponad 70 proc. nastolatków używało cyfrowych towarzyszy AI, a połowa z nich robi to regularnie.

Badanie definiuje „towarzyszy AI” jako platformy stworzone do roli „cyfrowych przyjaciół”, jak Character.AI czy Replika, które można personalizować i które oferują wsparcie emocjonalne, rozmowy i towarzystwo przypominające ludzkie. Popularne narzędzia jak ChatGPT czy Claude – choć głównie odpowiadają na pytania – również bywają wykorzystywane w podobny sposób.

Eksperci obawiają się, że wraz z szybkim rozwojem technologii AI może zmienić sposób, w jaki kształtują się relacje międzyludzkie, oraz pogłębić kryzys samotności i nasilić problemy ze zdrowiem psychicznym młodych – podała agencja AP.

Reklama

Czytaj więcej

Boty są bardzo użyteczne, ale potrafią zachować się w kontrowersyjny sposób

Technologie

Chatboty zachęcały do zabicia rodziców i samobójstwa. Mroczna strona AI

Dwie rodziny pozwały Character.ai, firmę specjalizującą się w sztucznej inteligencji, której chat...

„AI jest zawsze dostępna. Nigdy się tobą nie nudzi. Nigdy cię nie ocenia” – twierdzą nastolatkowie korzystający z modeli AI. Co więcej, rozmawiając z AI, „zawsze masz rację, jesteś ciekawy, masz emocjonalne uzasadnienie”. Niektórzy zdają sobie sprawę z zagrożeń i pułapek – na przykład wtedy, gdy jeden z nich zlecił chatbotowi napisanie wiadomości kończącej jego dwuletni związek.

W badaniu Common Sense Media 31 proc. nastolatków uznało rozmowy z AI za „tak samo satysfakcjonujące lub bardziej” niż rozmowy z prawdziwymi przyjaciółmi. Mimo że połowa nastolatków nie ufa radom AI, aż 33 procent porusza z nią poważne tematy, zamiast rozmawiać o nich z żywymi ludźmi.

Jak niebezpieczna może być sztuczna inteligencja?

To niepokojące – uważa Michael Robb, główny autor badania i szef zespołu badawczego Common Sense Media – i powinno stanowić sygnał ostrzegawczy dla rodziców, nauczycieli oraz regulatorów zajmujących się kwestią AI. Szybko rozwijająca się i w dużej mierze nieuregulowana branża AI staje się dla nastolatków tak powszechna jak smartfony czy media społecznościowe. „To otwiera oczy” – mówi Robb. „Nie spodziewaliśmy się, jak wielu nastolatków faktycznie korzysta z cyfrowych towarzyszy.”

Badanie przeprowadzono w kwietniu i maju na ponad tysiącu nastolatków z całych Stanów Zjednoczonych.

Okres dojrzewania to czas kluczowy dla rozwoju tożsamości, umiejętności społecznych i samodzielności – podkreśla Robb – a cyfrowi towarzysze powinni jedynie uzupełniać, a nie zastępować realne kontakty społeczne.

Reklama

Czytaj więcej

Boty weszły już do szkół – pokazują badania NASK. Z generatywnych narzędzi korzysta co czwarty naucz

Technologie

Nauczyciel czy chatbot? AI rewolucją w szkole

Aż 81 proc. pedagogów ma obawy, że uczniowie uzależnią się od AI. Do tego dochodzi lęk przed spły...

„Jeśli nastolatki rozwijają umiejętności społeczne w środowisku, gdzie są ciągle potwierdzane, nie są kwestionowane, nie uczą się odczytywać sygnałów społecznych ani zrozumieć cudzej perspektywy – nie będą odpowiednio przygotowane do prawdziwego świata” – alarmują autorzy raportu.

Organizacja non profit przeprowadziła ocenę ryzyka popularnych aplikacji AI – wykazała nieefektywne ograniczenia wiekowe, możliwość generowania treści seksualnych, niebezpiecznych porad oraz szkodliwych materiałów. Grupa zaleca, aby osoby niepełnoletnie nie korzystały z takich aplikacji.

Uzależnienie od AI

Naukowcy i nauczyciele obawiają się o konsekwencje poznawcze dla młodych osób polegających na AI – szczególnie w zakresie kreatywności, myślenia krytycznego i umiejętności społecznych. „Rodzice naprawdę nie mają pojęcia, że to się dzieje” – powiedziała agencji AP Eva Telzer, profesor psychologii i neuronauki na Uniwersytecie Karoliny Północnej w Chapel Hill. Telzer prowadzi obecnie kilka badań nad młodzieżą i AI – to nowy obszar z ograniczoną ilością danych.

Z jej badań wynika, że dzieci już od 8. roku życia korzystają z generatywnej AI, a nastolatki używają jej do poznawania własnej seksualności i nawiązywania relacji. W grupach fokusowych Telzer odkryła, że jedną z najczęściej używanych aplikacji przez nastolatków jest SpicyChat AI – darmowa aplikacja do odgrywania ról, przeznaczona dla dorosłych.

Wielu nastolatków przyznaje również, że używa chatbotów do pisania e maili lub wiadomości, by dobrać odpowiedni ton w delikatnych sytuacjach. „Jedną z obaw jest to, że młodzi przestają ufać sobie, by podejmować decyzje” – mówi Telzer. „Potrzebują opinii AI, zanim poczują, że pomysł jest wystarczająco dobry” – podkreśla naukowczyni.

Reklama