Dark patterns to inaczej ciemne wzorce, które projektanci interfejsów na platformach internetowych lub w aplikacjach mobilnych wykorzystują w celu skłonienia użytkowników do podjęcia określonych zachowań korzystnych z punktu widzenia tych platform lub aplikacji np. do zaakceptowania domyślnego, z reguły jak najszerszego zakresu przetwarzania danych osobowych lub nierezygnowania z zamówionej wcześniej subskrypcji.
W praktyce dark patterns najczęściej spotkać można w pop-upach i banerach dotyczących przetwarzania danych osobowych np. w postaci świadomego wyróżnienia kolorystycznego przycisku, za pomocą którego wyrażana jest zgoda na umieszczenie na urządzeniu wszystkich plików cookies (w tym plików służących do śledzenia aktywności internetowej), podczas gdy przycisk służący do akceptacji jedynie niezbędnych plików cookies pozostaje znacznie mniej widoczny. Innym przykładem może być manipulowanie widocznością linku do rezygnacji z subskrypcji newsletteru lub ukrywanie opcji usunięcia konta w nieintuicyjnej dla przeciętnego użytkownika zakładce na stronie internetowej.
Rodzaje dark patterns
Techniki wykorzystywane przy konstruowaniu dark patterns są różnorodne. Tytułem przykładu można wyróżnić w tym miejscu:
przeciążenie użytkownika poprzez nieustanne ponawianie komunikatów i żądań lub oferowanie zbyt dużej ilości opcji,
pomijanie istotnych informacji np. poprzez rozpraszanie uwagi użytkowników innymi nieistotnymi informacjami i linkami,